مطالعات اقتصاد اسلامی

بررسی عوامل مؤثر بر سهم هزینه خوراک خانوارهای شهری و روستایی: با تأکید بر رویکرد اسلام به بُعد خانوار (مطالعه مورد استان اصفهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استادیار اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی و همکار پژوهشی مرکز مطالعات اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

نهاد خانواده، کارکردها و رفاه آن در اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. سهم هزینه خوراک از کل هزینه خانوار، به‌عنوان یکی از شاخص‌های رفاهی است و افزایش بعد خانوار به‌عنوان یکی از کارکردهای آن بر این شاخص اثرگذار است. در این راستا، هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر سهم هزینه خوراک خانوارهای شهری و روستایی با تأکید بر رویکرد اسلام به بعد خانوار است که با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی وزنی با استفاده از داده‌های درآمد و هزینه 9578 خانوار در استان اصفهان طی دوره زمانی (1393-1386) صورت می‌گیرد . نتایج حاصل شده بیانگر این است که با افزایش هزینه کل خانوار و تغییر محل سکونت خانوارها از روستا به شهر سهم هزینه خوراک کاهش می‌یابد. همچنین، با افزایش بعد خانوار و افزایش سن سرپرست خانوار، سهم هزینه خوراک از کل هزینه خانوارهای افزایش یافته و منجر به کاهش رفاه خانوار شده است. بر این اساس، دولت باید به‌منظور افزایش سطح رفاه خانوارها با توجه به ابعاد خانوار، سن سرپرست‌های خانوار و محل سکونت آن‌ها سیاست‌های حمایتی متفاوتی به‌کار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Factors Affecting the Share of Food Costs of Urban and Rural Households: With Emphasis on Islam's Approach to the Household Dimension (Case Study of Isfahan Province)

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Rahimi 1
  • Hojjat Izadkhasti 2

1 ssistant Professor of Economics, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor of Economics, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Institution of the family, its functions and welfare in Islam have a special place. The share of food costs in the total household expenditure is one of the indicators of welfare and increasing the household dimension as one of its functions is affects this index. In this regard, the purpose of this study is to investigate the factors affecting the share of urban and rural households' food cost with emphasis Islam's approach to the household dimension using the least weighted least squares method  and income and expenditure data of 9578 households in Isfahan province during the period (2006-2014). The results show that with the increase of the total household cost and the change of housing of households from rural to urban, the share of food costs decreases. Also, with the increase of the household dimension and the increase of the age of the head of the household, the share of food costs in the total cost of households has increased and has led to a decrease in household welfare. Accordingly, the government should apply different support policies to increase the level of welfare of households according to the size of the household, the age of the heads of households and their place of residence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Household Welfare
  • Engle Curve
  • Food Costs
  • Households Dimension
  • Isfahan Province. JEL Classification: I30
  • I31
  • I32
  • I38
ایزدخواستی، حجت (1398)، «اثرات رفاهی رفتار مصرفی مبتنی ‌بر مبانی ارزشی خانواده در اسلام؛ با تأکید بر تعدیل رجحان زمانی». دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی، سال یازدهم، شماره دوم (پیاپی 22)، صص 193-216.
باستانی‌فر، ایمان و حیدری، محمدرضا (1394)، «تحلیل اثرهای رفاهی تابع تقاضای پول مبتنی بر مبانی اخلاقی خانواده در اسلام»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال پانزدهم، شماره 60، صص 165-145.
خلجی، علیرضا؛ راغفر، حسین و محمدی، تیمور (1386)، «الگوهای اندازه‌گیری مقیاس معادل خانوار و محاسبه آن در ایران»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 24، صص 221-191.
رحیمی، ابوالفضل؛ یزدانی، مهدی و حسن‌زاده، هادی (1398)، «سطح رفاه خانوارهای استان خراسان شمالی در طی سال‌های 1384 تا 1393، اقتصاد و الگوسازی»، دوره 10، شماره 2، شماره پیاپی 38، صص 153-131.
شریفی، عنایت‌اله و لطفی، مهرعلی (1392)، «سبک زندگی خانوادگی در قرآن و سنت پیشوایان معصوم ()»، پژوهشنامه معارف قرآنی، سال 4، شماره 14، صص 100-81.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار، بیروت: ج ۱۷، چاپ اول.
محمدی، تیمور؛ سالم، علی‌اصغر و میر محمدعلی تجریشی، فاطمه (1395)، «اندازه‌گیری مقیاس معادل خانوارهای روستایی ایران»، پژوهش‌های اقتصاد ایران، سال بیست و دوم، شماره 72، صص 126-103.
مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور، سال‌های 1393-1386.
مرکز آمار، سری زمانی داده‌های مقطعی اطلاعات هزینه درآمد خانوار، سال‌های 1393-1386.
Attanasio, O. (1999), Consumption Demand, NBER Working Papers 6466, National Bureau of Economic Research, Inc.
Bastanifar, I. and Heidari, M. R. (2015), Analysis of welfare effects of money demand based on family moral principles in Islam, Islamic Economics Quarterly, 60:165-145. (In Persian).
Becker, G. S. (1974), A Theory of Marriage: Part II, Journal of Political Economy, 82 (2): 11-26.
Chai, A. and A. Moneta, (2008), Satiation, Escaping Satiation, and Structural Change. Some Evidence from the Evolution of Engel Curves, Max Planck Institute for Economics, Jena, Germany.
Deaton, A and Muellbauer. J. (1980), Economics and Consumer Behavior, Cambridge University Press, Cambridge.
Deaton, A. (1992), Understanding Consumption, Oxford: Clarendon Press.
Deaton, A. (1997), The analysis of household surveys: A microeconometric approach to development policy. Johns Hopkins University Press. The World Bank.
Donaldson, D. and K. Pendakur, (2004), Equivalent-expenditure functions and expenditure dependent equivalence scales, Journal of Public Economics, 88, 175-208.
Ducpétiaux, E. (1855), Budgets économiques des classes ouvriéres en Belgique. Bruxelles: M. Hayez, Imp. De La Commission Centrale
Engel, E. (1857), Die Produktions und Consumptions Verhaltnisse des Konigreichs Sachsen, Zeitschrift des Statistisehen Bureaus des Koniglich Sachsischen Ministerium des Innern 22.
Gossen, H. H. (1854), Entwicklung der Gesetze des menschlichen Verkehrs und der daraus fl ieenden Regeln für menschliches Handeln. (Translated into English as The Laws of Human Relations and the Rules of Human Action Derived There from, MIT Press, 1983.)
Hendry, D. F. (2000), Econometrics: Alchemy or Science? Essays in Econometric Methodology, Oxford: Oxford University Press.
Izadkhasti, H. (2019), Welfare effects of consumer behavior based on family values ​​in Islam: Emphasizing the adjustment of temporal preference, Bi-quarterly Journal Islamic Economics Studies, 2 (22):193-216. (In Persian).
Jorgenson, D. W. and Slesnick, D. T. (1987), Aggregate Consumer Behavior and Household Equivalence Scales, Journal of Business and Economic Statistics, 5, 219-232.
Khalaji, A. Raghfar, H. and Mohammadi, T. (2007), Patterns of measuring the equivalent household scale and its calculation in Iran, Social Welfare Quarterly, 6(24): 221-191. (In Persian).
Le Play, Frederic (1855), Les Ouvriers européens. etudes sur les travaux, la vie domestique et la conditionmorale des populations ouvrières de l’Europe. Paris.
Leser, C. (1963), Forms of Engel Functions, Econometrica, 31(4), 694-703.
Lewbel, A. (1989), Household equivalence scales and welfare comparisons, Journal of Public Economics, 39, 377-391.
Lewbel, A. (1989), Household equivalence scales and welfare comparisons, journal of public economics, 39, 377-391
Lewbel, A. (2008), Engel curve. In Durlauf, S. N. and Blume, L. E., editors, The NewPalgrave Dictionary of Economics. Palgrave Macmillan, Basingstoke
Lewbel, and Pendakur, K. (2006), Equivalence scales, Entry for The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd edition.
Lindert, H. (1980), Child Costs and Economic Development, in Richard A. Easterlin (ed.), Population and Economic Change in Developing Countries, (Chicago: University of Chicago Press for the National Bureau of Economic Research, 1980).
Majlisi, M. B. (1979 AH), Baharalanvar, Beirut: 17, first edition. (In Arabic)
Majumder, A., and Chakrabarty, M (2008), Estimating Equivalence Scales through Engel Curve Analysis, Discussion Paper ERU.
Menger, C. (1871), The Principles of Economics. Free Press (1950), Glenco (IL).
Mohammadi, T. Salem, A. A. and Mir Mohammad Ali Tajrishi, F. (2016), Measuring the Scale Equivalent to Rural Households in Iran, Iranian Economic Research, 72:126-103. (In Persian).
Molana. H. and Rahim, A. (2014), Should all Iranian citizens receive the same subsidy rebate Estimates of Household Engel-curve-based Equivalence Scales for Iran, Money and Economy, 9:1-29.
Musgrove, P. (1985), Food needs and absolute poverty in urban South America. Reviewof Income and Wealth, 31(1):63–83.
Nicholson, J. L. (1976), Apprisal of Different Methods of Estimating Equivalence Scales and their Results, Review of Income and wealth, 22.
Pasinetti, L. L. (1981), Structural Change and Economic Growth, Cambridge: Cambridge University Press.
Pendakur, K. (1999), Estimates and Tests of Base-Independent Equivalence Scales, Journal of Econometrics, 88, 1-40.
Prais, S. J. and Houthakker, H. S. (1955), The Analysis of Family Budgets Cambridge: Cambridge University Press.
Rahimi, A. Yazdani, M. and Hassanzadeh, H. (2019), The level of welfare of households in North Khorasan province during the years 2005 to 2014, Economy and Modeling, 10(2), 38:153-131. (In Persian).
Rahimi. A. (2014), Household Welfare in Iran an approach from Economic Behavioural Economics, Da press, Iran.
Rothbarth, E. (1943), Note on a Method of Determining Equivalent Income for Families of Different Composition, in War-time Pattern of Saving and Spending, Charles Madge, Cambridge, Cambridge University Press, Appendix 4.
Sharifi, E. and Lotfi, M. A. (2013), Family life style in the Qur'an and the tradition of infallible leaders (2), Journal of Quranic Knowledge, 4(14): 100-81. (In Persian).
Statistics Center of Iran, Statistical Yearbook of the country, (2007-2014), Statistics Center, Time series of cross-sectional data of household income expenditure information. (In Persian).
Witt, U. (2001), Learning to consume, a theory of wants and the growth of demand. Journal of Evolutionary Economics, 11(1): 23–36.
Working, H. (1943), Statistical laws of family expenditures, Journal of the American Statistical Association, 38, 43–56.
Xhafaj, E and Nurja, I (2014), Determination of the Key Factors That Influence Poverty Through Econometric Models, European Scientific Journal, 10(24).
مطالعات اقتصاد اسلامی
دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 27
مهر 1400
صفحه 341-366