معیارها و شاخص‌های تولید در اقتصاد مقاومتی جهت سنجش تولید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، مؤسسه امام خمینی(ره)

2 استادیار و عضو هیئت‌علمی، گروه اقتصاد، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)

3 دکترای فقه سیاسی و روابط بین الملل، جامعة المصطفی العالمیه

چکیده

کشف معیارها و شاخص‌های تولید در اقتصاد مقاومتی جهت حرکت در مسیر اجرا و سنجش تولید طیب در اقتصاد مقاومتی برای ارتقای تولید بسیار ضروری است. با روش تحلیلی توصیفی از طریق تبیین مفهومی و با بهره‌گیری از بیانات امام خامنه‌ای، پنج معیار درون‌زایی و برون‌گرایی در تولید، دانش‌بنیانی، مردمی و جهادی بودن، عدالت‌محوری در تولید و طیب بودن منابع و کارگزاران تولید به‌عنوان معیارهای تولید در اقتصاد مقاومتی پیشنهاد می‌شوند. همچنین با همان روش برای سنجش هر یک از معیارهای پنج‌گانه، شاخص‌هایی پیشنهاد شده است. هدف‌گذاری این شاخص‌ها می‌تواند ارتقای تولید طیب را به‌دنبال داشته باشد. شاخص‌هایی از قبیل: شاخص تجمیعی درون‌زایی و برون‌گرایی، شاخص ترکیبی و کلان دانش‌بنیانی، نسبت ساعات کار مفید شاغلان تولیدی به میزان تراز (هشت ساعت)، نسبت میانگین دریافتی عوامل تولید به درآمد مکفی برای رفع نیازهای طبیعی، نسبت ارزش منابع غیر‌طیب به کل تولیدات ناخالص داخلی و ضریب طیب بودن کارگزاران تولید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The criteria and indices of production in resistive economy for measuring of production

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Sheikhy Dehabady 1
  • Mohammad Kazem Rajai Ramshe 2
  • Abolfazl Emani Meybodi 3

1 PhD Graduated in Economics, Department of Economics, Imam Khomeini Institute, Qom, Iran

2 Assistant Professor of Economics, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran

3 PhD Graduated in Political Jurisprudence and International Relations, Al-Mustafa International University, Qom, Iran

چکیده [English]

The discovery of production criteria and indicators in the resistive economy to move on the path of implementation and measurement of Tayyeb production in the resistive economy is essential for the promotion of production.
With descriptive analytical method through conceptual explanation and using the statement of Imam Khamenei, five criteria are proposed as production criteria in the resistive economy: endogeneity & extroversion in the production, knowledge-based, to be Popular and jihadi, justice centered in the production and to be Tayyeb inputs and factor production. Also proposed indices by the same method to measure each of the five measures.
The targeting of these indices can be followed the promotion of Tayab production. There are indices such as the aggregation index of endogeneity & extroversion, combined index of knowledge-based, The ratio of the working hours of manufacturing practitioners to the level of balance (8 hours), the ratio of the average received factors of production to sufficient income for resolve the normal needs, the ratio of the value of the free Tayyeb inputs to the GDP and the coefficient of be Tayyeb of employees relative to production

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criteria
  • Index
  • Endogeneity
  • Knowledge-based
  • Popular and Jihadi
  • Justice Centered
  • Tayyeb. JEL Classification: C43
  • D63
قرآن کریم
ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله (1404ق)، شرح نهج‌البلاغه، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1363)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب (15ج)، بیروت: دار صادر.
احمد بن فارس، ابوالحسین (1404ق)، معجم مقاییس اللغه (6ج)، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
امامی، ابوالفضل (1398ق)، معرفت دینی یا دین معرفتی، طبس: فراونگ.
بجنوردی، سید حسن (1419ق)، القواعد الفقهیة (7ج)، قم: الهادی.
بجنوردی، سید محمد (1401ق)، قواعد فقهیه (2ج)، تهران، عروج.
پیغامی، عادل؛ شریف‌زاده، محمدجواد؛ سمیعی‌نسب، مصطفی و حسین‌زاده، سعید (1395)، اقتصاد مقاومتی از منظر سیره نبوی ()، تهران: دانشگاه امام صادق ().
پیغامی، عادل؛ سعدآبادی، علی‌اصغر و عظیمی، آرین (1395)، پایش اقتصاد مقاومتی، تهران: دانشگاه امام صادق ().
توکلی، محمدجواد (1391)، «شاخص تولید خالص داخلی طیب»، معرفت اقتصاد اسلامی، 3 (6)، صص 29-53.
‌توکلی، محمدجواد (1398)، شاخص تولید طیب، قم: موسسه امام خمینی ()، (با همکاری عباس شفیعی نژاد).
‌جوهری، اسماعیل بن حماد (1410ق)، الصحاح (6 ج)، بیروت: دار العلم للملایین.
‌حر عاملی، محمد بن حسن (1409)، تفصیل وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه (30ج). قم: موسسه آل البیت ().
‌خامنه‌ای، سید علی، مجموعه بیانات. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر امام خامنه‌ای، www.leader.ir.
‌خلیلیان، محمد جمال و همکاران (1393)، معیارها و شاخص‌های پیشرفت انسانی از دیدگاه اسلام. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ().
‌خمینی، سید روح‌الله (1376)، جواهر الأصول (6ج)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ().
‌خمینی، سید روح‌الله (1389)، صحیفه امام (22ج)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ().
‌خمینی، سید روح‌الله (1415ق). مکاسب محرمه (2ج)، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ().
‌دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغتنامه دهخدا (15ج)، تهران: دانشگاه تهران.
‌دیلمی، حسن (1412ق)، ارشاد القلوب الی الصواب (2ج)، قم: شریف رضی.
‌‌رجایی، محمدکاظم و خطیبی، مهدی (1392)، شاخص اسراف و معیارهای آن، قم: المصطفی.
‌رجایی، محمدکاظم و همکاران (1394)، درآمدی بر شاخص‌های اقتصادی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، قم: مؤسسه امام خمینی ().
‌رجایی، محمدکاظم (1386)، معجم موضوعی آیات اقتصادی قرآن، قم: موسسه امام خمینی ().
رجایی، محمدکاظم (1398)، «معیارهای عدالت اقتصادی»، اقتصاد و بانکداری اسلامی، (29)، صص 211ـ232.
رضایی، اعظم؛ چیذری، امیرحسین و مرتضوی، سید ابوالقاسم (1389)، «بررسی ظرفیت‌های صادراتی محصولات کشاورزی ایران به کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی»، فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 41، (4)، صص 455-466.
‌سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی (مصوب 1/3/1384 و 10/4/1385)، بند (الف)، (ب) و (ج)
‌الشرتونی اللبنانی، سعید الخوری (1416ق)، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد (5ج). تهران: اسوه.
‌شریف الرضی، محمد بن حسین (1414ق)، نهج‌البلاغه (صبحی صالح، محقق و مصحح). قم: هجرت.
شیخی ده‌‌آبادی، مجتبی (1400‌)، راهبردهای ارتقاء تولید ملی در اقتصاد مقاومتی (مطالعه موردی تولیدات استان قم)، رساله دکتری، راهنما: سید محمد کاظم رجایی، قم، موسسه امام خمینی ()، در حال تدوین نهایی.
‌طوسی، محمد بن الحسن (1414ق)، الأمالی، قم: دارالثقافه.
عزیزی، فیروزه و مرادی، فهیمه (1397)، «محاسبه شاخص‌های اصلی و فرعی اقتصاد دانش‌بنیان برای ایران»، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، (85)، صص 243-270.
‌عمید، حسن (1389)، فرهنگ عمید، تهران: اشجع.
‌فرهنگ، منوچهر (1379)، فرهنگ علوم اقتصادی (انگلیسی فارسی)، تهران: پیکان.
‌فرهنگ، منوچهر (1374)، فرهنگ علوم اقتصادی (فارسی انگلیسی)، تهران: البرز.
قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی (مصوب 8/11/1386) مجلس شورای اسلامی.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل 44.
‌قانون اصلاح تبصره (۵) بند (الف) ماده (۳) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و الحاق دو تبصره به آن (مصوب 30/11/1392).
قانون برنامه پنج‌ساله پنجم جمهوری اسلامی ایران (مصوب 15/10/1389) مجلس شورای اسلامی.
قانون برنامه پنج‌ساله ششم جمهوری اسلامی ایران (مصوب 16/1/1396) مجلس شورای اسلامی.
‌قرشی، سید علی اکبر (1412ق)، قاموس قرآن (7ج)، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
کراجکی، محمد (1410ق)، کنزالفوائد (2ج)، قم: دارالذخائر.
مغزی، مرضیه؛ کاظم نژاد، مهدی و مقدسی، رضا (1391)، بررسی ظرفیت‌های صادراتی محصولات کشاورزی ایران به کشورهای مستقل مشترک المنافع (CIS)، همدان: اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم.
‌مصطفوی، حسن (1402ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (14ج)، تهران: مرکز الکتاب للترجمه و النشر.
‌معین، محمد (1388)، فرهنگ فارسی (6ج)، تهران: امیرکبیر.
‌منظوری، آزاده؛ نظرپور، محمدتقی؛ و رضایی، مجید (1395)، «اصول و معیارهای اقتصاد مقاومتی در عرصه تولید، توزیع و مصرف با نگاهی به آموزه‌های قرآنی» (با تأکید بر سوره توبه). دو فصلنامه پژوهش‌های اقتصاد مقاومتی، (1)، صص 55-90.
‌هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله (1400)، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة (21ج)، تهران: مکتبة الاسلامیه.
‌یوسفی، احمدعلی (1398)، درس‌نامه اقتصاد مقاومتی، تهران: آفتاب توسعه. (با همکاری مجتبی غفاری و ساجد صمدی قربانی).
‌یوسفی، احمدعلی (1395 آ)، مبانی و مدل‌های مشارکت‌های مردمی در اقتصاد مقاومتی، شهرکرد: مقاومت.
‌یوسفی، احمدعلی (1395 ب)، نظام اقتصاد مقاومتی (ماهیت، مبانی، اهداف، ساختار، اصول راهبردی و مدل‌های اجرایی)، قم: نگاه فارسی.
Refrences
The Holy Quran.
Ibn Abelhadid, Abdolhamid ibn Hebatollah (1404), The commentary of Nahj al-Balagheh. Qom: Maktaba Ayatollah Marashi Najafi.
Ibn Sho'be Harrani, Hassan ibn Ali (1363), Tohaf al-Oghol. Qom: The lecturer's community.
Ibn al-Monzer, Muhammad ibn Mokram, (1414), Lisan al-Arab, (15vols). Beirut: Dar Sader.
Ahmad ibn Fares, Abolhossein. (1404), The Dictionary of Maqais al-Loqah (6vols). Qom: Islamic Advertising Bureau.
Emami, Abolfazl, (1398), Religious knowledge or noetic religion. Tabas: Faravang.
Bojnordi, Seyyed Hassan (1419), Al-Qava'ed al-Feqhie (7vols). Qom: Al-Hadi
Bojnordi, Seyyed Mohammad (1401), Qava'ed Feqhie (2vols). Tehran: Oroj.
Peiqami, Adel, Sharifzade, Mohammad Javad, Sami'inasab, Mostafa, & Hosseinzade, Sa'id (1395), Resistive Economics from the perspective of Prophet Mohammad Sireh (s). Tehran: Imam Sadeq University (as)
Peiqami, Adel, Sa'dabadi, Aliasqar & Azimi, Arian (1395), Monitoring of Resistive Economics. Tehran: Imam Sadeq University (as).
Tavakoli, Mohammad Javad (1391), Tayyeb GDP Index. Ma'rifat-e Eghtesad-e Islami, 3 (6), 29-53.
…………… (1398), Tayyeb production Index. Qom: The Imam Khomeini Institute (with co-operation Abbas Shafie Nejad)
Johari, Esmail ibn Haddad (1410), Al-Sehah (6vols). Beirut: Dar al-Elm al-malain.
Hor Amoli, Mohammed bin Hassan, (1409), Detailed Al-Shi'a Tools for the Study of Al-Shari'a Issues (30vols). Qom: Al-Bait Institute (as).
Khamenei, Seyyed Ali, Collection of Lectures. The information base Office of the Imam Khamenei, Retrieved From www.leader.ir .
Khalilian, Mohammad Jamal & associates (1393), Criteria and indicators of human progress from the perspective of Islam. Qom: The Imam Khomeini Educational & Research Institute.
Khomeini, Seyyed Ruhollah (1376), Javaher al-Osol (6vols). Tehran: Institute for Compilation & Publication of Imam Khomeini's works.
…………. (1389), Imam's Sahife. (22vols). Tehran: Institute for Compilation & Publication of Imam Khomeini's works.
…………… (1415), Makaseb Moharrama (Unlawful Businesses) (2vols). Qom:  Institute for Compilation & Publication of Imam Khomeini's works.
Dehkhoda, Ali Akbar (1377), Dehkhod's Dictionary (15vols). Tehran: University of Tehran.
Deilami, Hassan (1412), Ershad al-Qolob Ela al-Thavab. (2vols). Qom: Sharif Razi.
Rajai, Mohammad Kazem & Khatibi, Mahdi (1392), Waste index & her criteria. Qom: al-Mustafa.
……………. & associates (1394), Income on the economic indices of the Islamic-Iranian paradigm for progress. Qom: The Imam Khomeini Institute.
……………, (1386), Thematic Dictionary of Economic Verses of the Quran. Qom: The Imam Khomeini Institute.
……………, (1398), Criteria for Economic justice. Economic & Islamic banking, (29): 211-232.
Rezai, A'zam, Chizari, Amir Hossein & Mortazavi, Seyyed Abolqasem (1389), Review export capacities of Iranian agricultural products to Countries of Member of the Organisation of the Islamic Conference. The Quarterly of Economic Research & Development of Agriculture in Iran, 41 (4), 455-466.
General policies of Principle 44 constitutional law (certified 1384/3/1 & 1385/4/10), clause (a), (b) & (c).
Al-Shertoni al-lebanese, Saead al-Khoari (1416), Aqrab al-Mavared Fei Fosah al-Arabia & al-Shavared (5vols). Tehran: Osvah.
Sharif al-Razi, Mohammad ibn Hossein (1414), Nahj al-Balagheh (Sobhi Saleh, researcher & emendator). Qom: Hijrat.
Sheikhy Dehabadi, Mojtaba (1400), Strategy for boosting national production in the resistive economy (With study on Qom’s productions). Thesis, Superviser: Seyyed Mohammad Kazem Rajaei, Qom, The Imam Khomeini Educational & Research Institute, setting up final..
Tusi, Mohammad ibn Hossein (1414), Al-Amali. Qom: Dar al-Theqafe.
Azizi, Firoze, Moradi, Fahime (1397), Calculation of main and sub-indices of knowledge-based economy for iran. Economic research and policy, (85), 243-270.
Amid, Hassan (1389), Amid's dictionary. Tehran: Ashja'.
Farhang, Manochehr (1379), The dictionary of economic sciences. (English-Persian). Tehran: Peikan.
………….. (1379), the dictionary of economic sciences. (Persian-English). Tehran: Alborz.
The law of Running General policies of Principle 44 constitutional law (certified 1386/11/8) Islamic Parliament of Iran.
The constitutional law of IRI, Principle 44.
The law of correction of annotation (5) Clause (a) article (3) the law of Running General policies of Principle 44 constitutional law & supplement 2 annotation to it, (certified 1392/11/30).
Fifth Five-Year-Old Plan law of IRI (certified 1389/10/15) Islamic Parliament of Iran.
Sixth Five-Year-Old Plan law of IRI (certified 1396/1/16) Islamic Parliament of Iran.
Qurashi, Seyyed Ali Akbar (1412), The vocabulary of the Quran (7vols). Tehran: Dar al-Kotob al- Islamiyah.
Karajaki, Mohammad (1410), Kanz al-Favaed (2vols). Qom: Dar al-Zakhaer.
Maqzi, Marziah, Kazemnejad, Mahdi & Moqadasi, Reza (1391), Review export capacities of Iranian agricultural products to Commonwealth of Independent States. Hamadan: First National Convention on Sustainable development of agriculture and healthy environment.
Mustafavi, Hassan (1402), Al-Tahqhiqh Fie Kalemat-e al-Quran-e al-Karim (14vols). Tehran: Markaz al-Ketab al-tarjoma and al-nashr.
Moin, Mohammad (1388), The Persian dictionary (6vols). Tehran: Amirkabir.
Manzori, Azade & Nazarpoor, Mohammad Taqhi & Rezai, Majid (1395), Principle & criteria in the field of production, distribution and consumption with looking at the teachings of the Quranic (With emphasis on the Tobe Surah). Magazine of resistive economy research, (1), 55-90.
Hashimi Khoie, Mirza Habibollah (1400), Menhaj al-Bara'a Fie Sharh-e Nahj al-Balagheh (21vols). Tehran: Maktaba al-Islamiyah
Yusufy, Ahmad Ali (1398), Textbook of resistive economics. Tehran: The sun of development. (with co-operation  Mojtaba Qaffari & Sajed Samadi Qorbani)
………………. (1395a), the foundations and models of popular participation in the resistive economy. Shahr-e kord: Resistance.
............................ (1395b), resistive economy system (The essence, principles, goals, structure, strategic principles, and executive models). Qom: Persian eye.