مطالعات اقتصاد اسلامی

بررسی تأثیر تسهیلات بانکی بر سرمایه‌گذاری بخش ‌خصوصی به تفکیک عقود مشارکتی و مبادله‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور، ایران

2 کارشناس ارشد اقتصاد اسلامی دانشگاه پیام نور

چکیده

بر اساس ادبیات اقتصاد اسلامی، تسهیلات اعطایی در قالب عقود مشارکتی به دلیل متغیّر بودن بازدهی آن و توزیع ریسک بین بانک و سرمایه‌گذار، نسبت به عقود مبادله‌ای اثر بیشتری بر انگیزه‌های سرمایه‌گذاری دارد. با عنایت به این موضوع و اجرای قانون بانکداری بدون ربا در ایران، در این مطالعه تأثیر تسهیلات بانکی در قالب عقود مشارکتی و مبادله‌ای بر سرمایه‌گذاری بخش‌ خصوصی ایران مورد بررسی قرار گرفت. به منظور انجام این بررسی از داده‌های فصلی دوره (1392-1378) و رویکرد خود رگرسیونی با وقفه‌های توزیعی (ARDL1) استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که تسهیلات ارائه‌ شده در قالب عقود مشارکتی و مبادله‌ای در بلند‌مدت تأثیر مثبت و معنی‌دار بر سرمایه‌گذاری بخش‌ خصوصی دارند و علی‌رغم این‌که تأثیر تسهیلات عقود مشارکتی بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بیش از تسهیلات عقود ‌مبادله‌ای می‌باشد، اما این تفاوت بر‌خلاف انتظار تئوریک معنی‌دار نیست. همچنین براساس نتایج به‌دست‌ آمده، سرمایه‌گذاری ‌دولتی و شاخص ‌قیمت تأثیر منفی و تولید ‌ناخالص ‌داخلی تأثیر مثبت بر سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی دارند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Banking Facilities Effect on Private Investment in the Form of Exchange and Partnership Contracts

نویسندگان [English]

  • Siavash Jani 1
  • Hosein Badpama 2

1 Assistant Professor, Faculty of Economics, Payam -e-Noor University, Iran

2 M.A. in Islamic Economics, Payam-e-Noor University.

چکیده [English]

Based on the literature of Islamic economics, the bank facility in the form of partnership contracts is effective on investment motivation comparing to exchange contracts because of their return variety and risk distribution between bank and investor. Due to this and the implementation of usury – Free Banking law in Iran, in this study banking facilities’ effect in the form of exchange and partnership contracts on Iran’s privet investment analyzed. Seasonal data for (1999- 2013) and the ARDL approach is used. The results show that the facilities in the form of exchange and partnership contracts has positive and significant effect on privet investment in long run. Although the effect of Partnership contracts’ facilities on privet investment is more than the facilities of exchange contracts but the difference is not significant. In addition, public investment and price index has negative effect on privet investment while GDP has positive effect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Partnership contracts
  • Exchange contracts
  • Banking facilities
  • Privet investment. JEL Classification: G21
  • E44
اکبریان، رضا و رفیعی، حمید (1386). «چالش‌های نظری ـ عملی و راهکارها»، اقتصاداسلامی، سال هفتم، شماره بیست و شش‌، 118-97.
اکبرزاده، معین (1392). «مقایسه تطبیقی عقود مبادله‌ای و مشارکتی و شناخت مشکلات و فواید کاربرد آن‌ها در نظام بانکداری اسلامی، اقتصادو بانکداری اسلامی، شماره چهارم و پنجم، 198-161.
ابوترابی، محمدعلی؛ زنده‌دل‌، هدی و رضایی‌مقدم، نسرین (1393). «بررسی ظرفیت‌های نوآورانه عقدهای اسلامی و نقش آن در رشد اقتصادی‌«، اقتصاد اسلامی، سال چهاردهم، شماره پنجاه و شش‌، 36‌-5.
اعتصامی‌، سید امیر‌حسین و شریف‌زاده، محمد‌جواد (1393). «مدیریت عقد‌های مشارکتی بانک‌ها براساس الگوی تکافل اصناف»، اقتصاد اسلامی، سال سیزدهم‌، شماره پنجاه‌، 159‌-131.
بهاروندی، احمد و حاجی احمدی‌، سید روح‌الله (1391). «خطر اخلاقی و ارائه ‌الگویی به منظور کاهش آن در عقود مشارکتی»‌، جستارهای اقتصادی ایران، سال نهم، شماره هفده، 85-59.
بهاروندی، احمد و حاجی احمدی‌، سید روح‌الله (1389). «راهکارهای اجرای صحیح عقد مشارکتی در نظام بانکی ایران‌«، اقتصاد اسلامی، شماره سی و هشت، 146-119.
خان، محسن و میرآخور، عباس (1370). ‌مطالعات نظری در بانکداری و مالیه اسلامی، ترجمه محمد ضیائی بیگدلی، تهران: مؤسسه بانکداری ایران.
سبحانی، حسن و ملکی، منصور (1393). «محدودیت‌های بانکداری مشارکتی و لزوم تفکیک نهادی کارکرد تأمین مالی در جهت اصلاح نظام بانکداری اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی، سال پنجم، شماره دوم، پیاپی ده‌، 25-5.
سلیمی‌فر، مصطفی و قوی، مسعود (1381). «تسهیلات بانک‌ها و سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران»، پژوهش‌های اقتصادی ایران‌، سال چهارم، شماره سیزده،170-135.
سهیلی، کیومرث؛ الماسی، مجتبی، لرستانی، الهام و سپهبان‌ قره‌بابا، اصغر (1390). «مقایسه کارایی عقود مبادله‌ای و مشارکتی به روش تحلیل پوششی داده‌ها (‌مطالعه موردی بانک‌ ملت استان کرمانشاه)»، جستارهای اقتصادی‌، سال هشتم‌، شماره پانزدهم‌، 60-39.
شهنازی‌، روح‌الله و پناهی، مجتبی (1394). «سنجش صوری بودن قراردادهای تسهیلات بانکی مطالعه موردی بانک ملت شیراز»، اقتصادوبانکداریاسلامی، سال سیزده، شماره شانزدهم، 175-202.
صدر، سیدکاظم (‌1375)، اقتصاد صدر اسلام‌، تهران: دانشگاه‌ شهید بهشتی.
صمصامی، حسین و داودی، پرویز (‌1389). به‌سوی حذف ربا از نظام بانکی (از نظریه تا عمل)، تهران: انتشارات دانایی توانایی.
طالبی، محمد و کیایی، حسن (1391). «ریشه‌یابی چالش‌های استفاده از عقود مشارکتی در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران»، تحقیقات مالی ـ اسلامی‌، شماره2، 55-37.
علی‌زاده، ولی‌الله (1389). بررسی اثر حذف بهره در عقود مشارکتی بر رشد اقتصادی ایران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه ‌مازندران.
کمیجانی، اکبر (1388). «عملکرد سیاست‌های پولی در ایران برای دوره (1351-1388)»، تازه‌های اقتصاد، سال نهم‌، شماره 132، 53-43.
موسویان، سیدعباس؛ ابوالحسنی، اصغر و حسنی مقدم، رفیع (1393). «تعیین سهم بهینه عقدهای مبادله‌ای و مشارکتی در بانکداری بدون ربا»، اقتصاد اسلامی، سال چهاردهم، شماره پنجاه‌وسه‌، ‌98-85.
نماگرهای اقتصادی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران‌؛ سال‌های 1378 تا 1394.
Abduh, M. and Omar, M. A. (2012), Islamic Banking and Economic Growth: The Indonesian Experience; International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 5(1),35-47
Abduh, M. and Chowdhury, N.T. (2012), Islamic Banking –Economic Growth Nexus: Evidence from Bangladesh, Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, 8(3) ,104-113
Abduhmanap.T.A.; Abduh, M. and Omar, A. (2012). Islamic Banking-Growth Nexus: Toda-Yamamoto and Bootstrap Granger Causality Test, Journal of Islamic Finance,1(1),59-66
Chapra, M. U. (2008). The Global Financial Crisis: Can Islamic Finance Help Minimize the Severity and Frequency of Such a Crisis in the Future? A paper presented at the Forum on the Global Financial Crisis at the Islamic Development Bank,25,1-26
Furqani, H. and Mulyany, R. (2009). Islamic Banking and Economic Growth: Empirical Evidence from Malaysia; Journal of Economic Cooperation and Development, 30(2),59-74
Melloul A., Chaik S. E. and Oujgha, R. (2017). Empirical Analysis оf Islamic Banking аnd Economic Growth, Economic Alternatives, 1, 89-102
Pesaran, M.H., Shin, Y. and Smith, R.J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships; Journal of Applied Econometrics, 16(3),289-326
Ribeiro, M. B., Teixeira, J. R. (2001). An econometric analysis of private-sector investment in Brazil, Department of Economics, University of Brasilia, Cepal Review74
Ruba A. S., Thikraiat S. and Shatha, A.K. (2013). The Role of Islamic Banking in Jordan in Supporting Industries, European Journal of Business and Management, 5(15),130-134
Singh, R. and Kumar, S. (2006). Private Investment in Selected Asian Countries, University of the South Pacific, Suva (Fiji)
مطالعات اقتصاد اسلامی
دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24
اردیبهشت 1399
صفحه 233-261