مطالعات اقتصاد اسلامی

بررسی مشروعیت اجاره پول

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

چکیده

ربای قرضی و معاملی از جمله معاملات حرام به‌شمار می‌روند و اجاره نفس و شیء از جمله معاملات حلال. آیا اجاره پول با حفظ همه ارکان اجاره و احکام آن، مصداق قرض و ربا است یا زیرمجموعه اجاره اشیاء؟
پژوهش حاضر ضمن توجه به ماهیت پول و کارکرد آن و نیز با در نظر گرفتن ارکان و احکام ربا و قرض و اجاره، مدعی است اجاره پول همانند اجاره یک خانه یا ماشین امکان دارد و مشروع می‌باشد و با توجه به تفاوت احکام اجاره و ریسک‌پذیری موجر نسبت به عین یا مال‌الاجاره (و عدم ریسک‌پذیری قرض‌دهنده نسبت به قرض در مبحث قرض و ربا) آنچه به‌عنوان اجرت از مستأجر به موجر پرداخت می‌شود «ربح مایضمن» به‌شمار می‌رود و این نوع ربح در عقود دیگر مثل مضاربه، مساقات، مزارعه، شرکت و... نیز وجود دارد. آنچه در قرض ربوی به‌عنوان زیاده پرداخت می‌شود «ربح مالایضمن» به‌شمار رفته و قرض‌دهنده علاوه‌بر اینکه هیچ‌نوع ریسک و خطری را نسبت به سرمایه نمی‌پذیرد، اضافه دریافت می‌کند. دلیل روشنی برای حرام دانستن اجاره پول وجود ندارد و عدم‌طرح مسأله در کتب فقهی قدیم به‌معنای حکم یا فتوای مخالف فقیهان نسبت به این مسأله نیست. از آنجا که اصل یا عین هرچیز به حسب خودش تعریف می‌شود و معنا پیدا می‌کند «شرط بقاء عین با انتفاع از آن‌» در اجاره پول رعایت می‌شود و احتمال اینکه اجاره پول حیله‌ای برای قرض و ربا باشد، با وجود تفاوت ماهوی این دو، منتفی می‌گردد و چه‌بسا بتوان اینکار را مصداق «نعم الفرار من الحرام الی الحلال» دانست.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Legitimacy of Renting Money

نویسنده [English]

  • Ahmad Ali Ghaneh

Associate Professor, Faculty of Theology, Islamic Studies and Guidance, Imam Sadiq University

چکیده [English]

The loan Riba and transaction Riba are forbidden transactions and renting the soul and objects includes in halal deals. Does renting money with keeping all of the tenancy and its terms is an example of loan and Riba or includes in renting objects?
This research, while paying attention to the nature of money and its function, as well as taking into account the pillars and rulings of Riba loans and leases, claims that renting Money is as legitimate as renting a home or a car. And due to the difference in rental sentences and the risk taking of the Lender over borrowing in hypothesis and routine issues. What as a tenant's rent lending to a borrower is in the same way or in this kind of bondage is in contract. And this kind of rebuke is in other contracts such as Mudarabah, Musqaqat, Muzra'a, and Company. It is considered to be paid in excess of the debt of Rabavi as "Ribh Mala Yuzman" and the lender in addition, does not take any kind of risk to the capital, there is not a clear reason for forbidding renting money. The absence of a problem in ancient jurisprudential texts does not mean a ruling or a fatwa opposed to jurisprudents regarding this issue. Since the principle or the same thing is defined by itself and becomes meaning. The condition of survival with the benefit of it At Lease Pay Money And the probability that renting a trick is to borrow, despite the profound differences between these two, are eliminated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rent
  • Money
  • Riba
  • Debt
  • Ribh Mayuzman
  • Ribh Malayuzman
  • Survival. JEL Classification: G10
  • H54
ابراهیمی، محمدحسین (1372). ربا و قرض در اسلام. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
اردبیلی، احمد (1386). مجمع الفائده و البرهان. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
موسوی‌خمینی، سیدروح‌الله (1381). تحریرالوسیله. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
خویی، سیدابوالقاسم (1367). توضیح المسائل. قم: تحقیقات و نشر معارف اهل بیت.
خویی، سیدابوالقاسم (1381). مصباح الفقاهه. قم: انصاریان.
خویی، سیدابوالقاسم (1383). مستند العروه الوثقی. قم: لطفی.
ساموئلسن، پل (1381). اقتصاد (حسین پیرنیا، مترجم). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
صالحی‌مازندرانی، سیدموسی (1381). العقد المنیر. قم: کتابخانه دیجیتال مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت.
صدر، محمدباقر (1369). الاسلام یقود الحیاه. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
طریحی، فخرالدین (1414ق). مجمع‌البحرین. تهران: بعثت.
العاملی، شیخ‌حر (1379). وسائل الشیعه. بیروت: دارالتفسیر.
العاملی، زین‌الدین (1387). الروضه البهیئه فی شرح اللمعه الدمشقیه. بیروت: دارالتفسیر.
عبداللهی، محمود (1377). مبانی فقهی اقتصاد اسلامی. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
عدل، مصطفی (1370). حقوق مدنی. قم: طه.
قدیری‌اصلی، باقر (1371). کلیات علم اقتصاد. تهران: فروردین.
قدیری‌اصلی، باقر (1379). پول و نظریه‌های پولی. تهران: سپهر.
مطهری، مرتضی (1386). مبانی اقتصاد اسلامی. تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1389). ربا – بانک. تهران: صدرا.
نجفی، محمدحسن (1388). جواهرالکلام. قم: دارالتفسیر.
یزدی، محمدکاظم (1370). العروه الوثقی. قم: مکتبه الداوری.
یوسفی، احمدعلی (1377). ماهیت فقهی پول و راهبردهای فقهی و اقتصادی آن. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
یوسفی، احمدعلی (1389). خرید و فروش اسکناس. تهران: پژوهشگاه فرهنگی و اندیشه اسلامی.
Abdollahi, M. (1377). The Jurisprudence Basics of Islamic Economics, Eslami Institute.
Adl, Mostafa, Civic Rights, (1370). Qom, Taha
Ameli, Z, A. (1387). Alrozah albahiah fi Sharh Allomah Aldameshghiah, Dar Altafsir Institute,
Ardebili, A. (1386). Majma Alfaedate va Alborhan, Jame Modarresin Hoze Elmiah Qom, Qom.
Ebrahimi, M, H. (1372). Usery and Borrowing in Islam, Daftar Tablighat Eslami Hoze Elmieh Qom.
GHadiri Asli, B. (1371). General Economics, Farvardin Institute.
GHadiri Asli, B (1379). Money and Monetary Theory, Sepehr Tehran Institute.
Khoie, S, A. (1381). Mesbah Alfeghahah, Ansarian Qom Institute.
Khoie, S, A. (1383). Mostanad Alorvah Alvosgha, Lotfi Qom Institute.
Khoie, S, A. (1367). Tozih Almasael, Digital Library of Ahlul Bayt Research and Publishing Institute.
Khomaini, S, R. (1381). Tahrir Alvasilah, Institute for Publishing and Save the Imam Khomeini’s Works.
Motahhari, M. (1386). The Basics of Islamic Economics, Sadra Institute.
Motahhari, M. (1389). Usery, Bank, Sadra Institute.
Najafi, M, H. (1388). Javaher Alkalam, Dar Altafsir Institute.
Sadr, M, B. (1396). Aleslam Yaghod alhayah. Ministry of Islamic Ershad, 6.
Salehi Mazandarani, S, M (1381). Alaghd Almoner, Digital Library of Ahlul Bayt Research and Publishing Institute.
Samuelson, P (1381). Economic, Translation by Hossein Pirnia, Ketab Institute.
Sheikh, H A. (1389). Vasael Alshiah, Dar Altafsir Institute.
Toreihi, F, A. (1414). Majma Albahrein, Besat Institute, Tehran.
Yazdi, M, K (1370). Alorvah Alvosgha, Aldavari Institute, Qom.
Yousofi, A, A. (1389). Buy and Sell Banknotes, Farhang va Andishe Eslami Institute, Tehran.
Yousofi, A, A. (1377). The Jurisprudential Nature of Money and its Jurisprudential and Economic Strategies, Farhang va Andishe Eslami Institute, Tehran.
 
مطالعات اقتصاد اسلامی
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23
آبان 1398
صفحه 233-254