مطالعات اقتصاد اسلامی
اثر زکات بر نابرابری درآمد در ایران
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
چکیده
در اقتصاد همواره در کنار بحث تولید ملی و دغدغههای مربوط به‌میزان تولید و نرخ رشد آن، بحث درآمد ملی و نحوه توزیع آن میان افراد و خانوارها و نابرابریهای موجود در آن مطرح است. زکات به‌عنوان فرآیندی که طی آن جریان درآمدی از سوی قشر ثروتمند جامعه به قشر فقیر جامعه منتقل می‌شود، یکی از عوامل مهم کاهش نابرابری و فقر محسوب میگردد که در قرآن کریم نیز واجب شده است. هدف از این مقاله بررسی اثر زکات بر نابرابری درآمد در استانهای ایران است. به این منظور از داده‌های ترکیبی در سطح کشور شامل 30 استان از سال 1383 تا سال 1392 استفاده‌شده و از نرخ تورم، نرخ بیکاری و بهرهوری نیروی‌کار به‌عنوان متغیر کنترلی استفاده‌شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که نرخ تورم و بیکاری موجب افزایش و افزایش بهرهوری نیروی‌کار باعث کاهش نابرابری درآمد در دوره موردبررسی شده است. همچنین توزیع زکات نابرابری را کاهش میدهد، اما اثر آن کموکوتاه‌مدت است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Impact of Zakat on Income inequality in Iran
نویسنده [English]
- mehdi badpa
University Lecturer and Master of Science in Economics, Ilam University, Ilam, Iran
چکیده [English]
In the economy, in addition to the national production debate and the concerns about the rate of production and its growth rate, the issue of national income and its distribution among individuals and households and the existing inequalities are discussed. Zakat is considered as one of the important factors in reducing inequality and poverty, which is also obligatory in the Holy Qur'an as a process in which the flow of income from the wealthy population of the society to the poor population of society is considered. The purpose of this paper is to investigate the effect of zakat on income inequality in Iranian provinces. To this end, countrywide data from 30 provinces from 2004-2014 (10 years) have been used and inflation, unemployment and labor productivity have been used as a control variable. The results of this research show that inflation and unemployment have led to an increase in labor productivity and a reduction in income inequality in the period under study. Zakat distribution also reduces inequality, but its effect is low and short term.
کلیدواژه‌ها [English]
- Labor Productivity
- Unemployment
- Zakat
- Inflation
- Income Inequality
ابراهیمی، محسن، و آل‌مراد، محمود (1390). توسعه بازارهای مالی و نابرابری درآمد در ایران. فصلنامه پژوهش‌های پولی و بانکی، 2(6)، 109-132.
ابونوری، اسماعیل (1371). معرفی یک الگوی جدید توزیع درآمد. برنامه و توسعه، 1(1)،
150 -171.
150 -171.
ابونوری، اسماعیل (1376). اثر شاخصهای اقتصاد کلان برتوزیع درآمد در ایران. فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 32(52)، 1-31.
البروجردی، حسین (1399ق). جامع احادیث‌الشیعة (جلد 8). قم: المطبعة العلمیة.
الطباطبائی‌الیزدی، محمدکاظم (1363). العروة‌الوثقی (جلد 2). تهران: المکتبة العلمیة الاسلامیة، الطبعة الثالثة.
راجرز، دانیل‌سی، و هرش، اس‌راچلین (1370). اقتصاد آموزش و پرورش؛ اصول و کاربردها (سیدابوالقاسم حسینیون، مترجم)، مشهد: معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی.
شهید اول، مجید (1382). ارزیابی و بررسی تورم و نابرابری درآمدها در ایران. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
صدر، موسی (1386). رهیافتهای اقتصادی اسلام (چاپ 1)، (مهدی فرخیان، مترجم)، تهران: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
طوسی، محمد بن حسن (1392). تهذیب الاحکام. (سیدحسن خراسان، مترجم)، قم: انصاریان.
عسکری، محمدمهدی (1380). تحلیل نظری نقش دولت اسلامی در قبال زکات. فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، 4(13-14)، 114-115.
عسکری، محمدمهدی (1384). تحلیل نظری زکات (چاپ 1). تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
عسکری، محمدمهدی، و کاشیان، عبدالمحمد (1389). آزمون بسندگی زکات و خمس در تأمین حداقل معیشت خانوارهای نیازمند در اقتصاد ایران طی سال‌های 1380 تا 1387. فصلنامه معرفت اقتصادی، 2(5)، صص5-34.
علیزاده، حسن (1377). فرهنگ خاص علوم سیاسی. تهران: روزنه.
کلینی، محمد بن یعقوب (1379). اصول کافی (جلد 3). برگرداننده: جواد مصطفوی، تهران: ولی عصر، چاپ دوم.
گجراتی، دامودار (1387). مبانی اقتصادسنجی (جلد 2، چاپ 5)، (حمید ابریشمی، مترجم)، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه.
گرب، ج‌ادوارد (1381). نابرابریاجتماعی؛ دیدگاههاونظریه‌پردازانکلاسیکومعاصر، (محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی‌نژاد)، تهران: معاصر.
گیلک حکیم‌آبادی، محمدتقی (1385). بررسی توان زکات گندم و جو در کاهش فقر؛ مطالعه موردی استان گلستان. فصلنامه نامه مفید، 12(54)، 110-122.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1403ق). بحارالأنوار (جلد 74، چاپ 2). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مطهری، مرتضی (1368). اسلام و مقتضیات زمان. قم: صدرا.
ندری، کامران، و قلیچ، وهاب (1388). نقش حاکمیتی دولت اسلامی در بهبود نابرابری درآمد. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 9(35)، 5-32.
ن‍وری، حسین بن محمدتقی (1360). مستدرک الوسائل. قم: مؤسسه آل‌ال‍ب‍ی‍ت: لاح‍ی‍اء التراث.
نوفرستی، محمد (1392). ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی (چاپ 5). تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
Abdelhak, S. (2015). "The Impact of Zakat on Income Inequality and Poverty in Malaysia: A Panel Data Analysis",College of Management Sciences, X(1), 33-42.
Abdelbaki, M., & Hisham, H. (2012). "The Impact of Zakat on Poverty and Income", Inequality in Bahrain Department of Economics, Mansoura University, EGYPT, Rev. Integr. Bus. Econ. Res. 2(1)
Abounarii, I. (1992). "Introduction of a New Pattern of Income Distribution", Program and Development, 1, 150-171. (In Persian).
Aboounari, Ismail (1997). "The Effect of Macroeconomic Indicators on Income Distribution in Iran", Journal of Economic Research, 32. (In Persian).
Afzal ur Rahman (1974). Economic Doctrine of Islam, Jil 2, Islamic Publication Ltd, Lahore.
Ahmad, A. (1987). "Income Determination in Islamic Economy", King Abdulaziz University Research in English Series, Jeddah, 25: 15-27.
Al-Burojerdi, Hussein (1979). Ayatollah Shi'a, J8, Qom: Al-Mutta'al al-Amiya. (In Persian).
Alizadeh, H. (1998). "Special Culture of Political Science", Tehran: Razan Publication. (In Persian).
Al-Tabbatabaii A, & Yazidi, M, K., (1363). Al-Jo'aloutiqi, J2, Tehran: Al-Mektah Al-Almayyah al-Islam, Abu Dhab al-Tha'ala. (In Persian).
Amendola, A., Easaw, J., & Savoia, A. (2011). "Inequality in developing Economics: the role of Institutional Development", Economics Department Discussion Paper Series, 11.
Askari, M, M., (2001). Theoretical Analysis of the Role of the Islamic State toward Zakat, Quarterly Journal of Imam Jafar Sadeq University, 13 & 14, 114-115. (In Persian).
Askari, M, M., (2005). Theoretical Analysis of Zakat, Tehran: Imam Jafar Sadeq University Press, First Edition. (In Persian).
Askari, M, M., & A. Kashian (2010). "The Zakat and Khums Compensation Test in Providing Minimum Livelihoods of Needy Households in the Economy of Iran During the Period from 2001 to 2008", Journal of Economic Knowledge, 2, 1,
5-34. (In Persian).
5-34. (In Persian).
Ebrahimi, M, & Al-Morad, M. (2011). "Development of Financial Markets and Income Inequality in Iran," Monetary and Economic Quarterly, No. 6, Winter 2011. (In Persian).
Jehle; Geoffrey A. (1994). "Zakat and Inequality: Some Evidence From Pakistan", Review of Income and Wealth, Vol.40, Issue 2.
Johari,H & Ridhwant M. (2013). The Roles of Islamic Social Welfare Assistant (Zakat) for the Economic Development of New Convert, Middle-East Journal of Scientific Research 18 (3): 330-339. (In Persian).
Al Banna, H. (1997). Risalah Pergerakan Ikhwanul Muslimin, Intermedia, Jakarta: 38-40.
Haidar, I. J., & Estuardo Velasquez, M. (2009). "Property rights and Income Inequality".AvailableAt:http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1386923
Ibrahim, P. (2007), "Peranan Agihan Zakat Dalam Meningkatkan Tahap Ekonomi Ummah", Paper Presented in Konvensyen Zakat dan Cukai Peringkat Kebangsaan, Kuala Lumpur, Malaysia.
Iqbal, M. (1985). "Zakah, Moderation, and Aggregate Consumption in an Islamic Economy", Journal of Research in Islamic Economics, Jeddah, 3, 1, 45-61.
Galor, O. (2000). "Income Distribution and the Process of Development." European Economic Review, 44, 706 -712.
Gobbin, N., & Rayp, G. (2004). "Inequality and Growth: Does Time Change Anything", Ghent University, Department of Economics, Available At: www.vve.be/nl/vveDag/2.4.%20gobbin.pdf
Greg, C, E. (2002). Social Inequality: Classical and Contemporary Views and Theorists, Publisher: Holt, Rinehart and Winston of Canada. Recipient: Mohammad Seyhpoush and Ahmad Reza Gharavi Nezhad, Tehran: Contemporary publication.
Gujarati, D. (2008). Econometric Foundations, Vol. II, Publisher: Boston: McGraw-Hill Irwin. Records: Hamid Abrishami, Tehran: Publishing & Printing Institute of Tehran University, Fifth Edition.
Kahf, M (1998). zakah and Obligatiry Expenditures in Islam - in: Lessons In Islamic Economics, Islamic Research and Training Iostitution, Islamic Development Bank, Jeddah.
Kahf, M. (1999). "The Performance of the Institution of Zzakah: Theory and Practice", Paper Presented in International Conference on Islamic Economics, Kuala Lumpur, Towards the 21st Century April: 26-30.
Kurita, K., & Kurosaki, T. (2007). The Dynamics of Growth, Poverty and Inequality: a Panel Analysis of Regional Data from the Philippines and Thailand. Institute of Economic Research, Tokyo Hitotsubashi University, Discussion Paper Series, Available At: onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1467.../pdf
Majlesii, M, B. (1983). Behar Ai-Anvar, Beirut, Dar Al-Hayat Al-Taras Al-Arabi, 2th reprint, Vol. 74. (In Persian).
Manan, M, A. (1989). Ekonomi Islam: Teori dan Praktis, Jil 1: AS, Noordeen, Kuala Lumpur, Malaysia.
Mankiw, G. (2000). Teori Ekonomi Makro, alih bahasa Imam Nurmawan, Edisi keempat. Penerbit Erlangga, Jakarta.
Maslow A. H. (1943). "A Theory of Human Motivation", Psychological Review, 50(4): 370-396.
Metwally, M.M. (1995). Teori Dan Model Ekonomi Islam. Edisi Pertama, PT. Bangkit Daya Insana, Jakarta.
Motahari, M. (1990). Islam and Time Requirements, Qom: Sadra Publications. (In Persian).
Muslehuddin, M. (1970). "Commonwealth of Muslim Countries and the Muslim World Bank", in: The Criterion, 5: 74-94, 102. (In Persian).
Nadri, K & Ghilich V (2011). " The role of sovereignty of the Islamic State in improving income inequality", Journal of Islamic Economics, 9. 35. (In Persian).
Nofresti, M, (2014). "The Root of the Unit and Co-Summit in Econometrics", Rasa Cultural Services Institute, 5th Reprint. (In Persian).
Nori, hossein ebne mohamad taghi (1982). Mostadrek Al-vasaeel, Gom, Allo Al-beit. (In Persian).
Rogers, D, C, & Hirsch, S, R., (1991). Education Economics: Principles and Applications, Translation by Seyyed Abolqasem Hosseinoun, Mashhad: Astan Quds Razavi Cultural Assistant.
Sachs, J., Larrain, F. (1992). Macroeconomics in the Global Economy, Prentice Hall, New York.
Sadeq, A.H.M. (1987). "Economic Growth in an Islamic Economy", Conference Paper in International Seminar on Islamic Economics, Kuliyyah Economics, UIAM.
Sadr, M. (2007). Economic Approaches to Islam, publisher: Imam Musa Sadr Cultural R.s, Translated by: Mehdi Farrokiahan, Tehran, Imam Musa Sadr Cultural Research Institute, First Edition. (In Persian).
Schwartz; R (1970). "Personal Philanthropic Contributions", Journal of political Economy, Vol.78, Issue 6.
Sheikh Kolleini, M, ibn Ya'qub (2000). Osol Kafi. Recipient: Mohammad Baqer Kamarei, Tehran, Office of Studies on Islamic History and Education, Second Edition, 3. (In Persian).
Shirazi, N. S. (1994). An Analysis of Pakistan Poverty Problem and its Alleviation Through Infaq. Doctoral Dissertation International Islamic University Islamabad, Islamabad, Pakistan.
Siddiqi, M., N. (1988). Muslim Economic Thinking: A Survey of Contemporary Literature, The Islamic Foundation, Leicester.
Suprayitno, E., Abdul Kader, R., & Harun, A. (2013). "The Impact of Zakat on Aggregate Consumption in Malaysia", Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, 9 (1): 39-62.
Susamto, Ahmad. A. (2002). "Zakat Sebagai Pengurang Penghasilan Kena Cukai: Sebuah Tinjauan Makro Ekonomi", Paper Presented in Simposium Nasional I Sistem Ekonomi Islam, Pusat Pengkajian dan Pengembangan Ekonomi Islam (P3EI) UII, Yogyakarya: 13-14.
Tusi, M, ibn Hassan. (2014). T. Albakam, Publisher: Dar Al-Taaref Al- Matboaat, Records: Seyed Hassan Khorasan, Qom: Ansariyan Publications. (In Persian).
Qardhawi, Y. (1997). Hukum Zakat. Litera Antar Nusa, Jakarta.World Development Indicators, CD, 2007.
)