مطالعات اقتصاد اسلامی

اوراق جعاله، ابزاری مناسب برای تأمین مالی صنعت نفت‌وگاز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

عدم‌وابستگی یا کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی در بلندمدت از ضرورت‌های کشور است، لکن تأثیرات اقتصادی و غیراقتصادی درآمدهای نفتی در کوتاه‌مدت و میان‌مدت در کشور از سویی و ضرورت تأمین مالی انرژی مصرفی در داخل از سوی دیگر، تأمین منابع مالی و اعتباری برای اجرای پروژه‌های صنعت نفت‌وگاز مخصوصاً در شرایط موجود اقتصادی و تنگناهای اعتباری داخلی و بین‌المللی، یکی از دغدغه‌های اصلی نهادهای سیاست‌گذار و اجرایی کشور در جهت توسعه پایدار و دستیابی به اهداف 20 ساله صنعت نفت و کشور در افق سال 1404 و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بوده است.
این پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و با روش توصیفی– تحلیلی به‌دنبال تبیین این است که طبق معیارهای مالی و اقتصادی، اوراق جعاله می‌تواند به‌عنوان ابزاری مناسب در جهت تأمین مالی صنعت نفت کشور به‌کار گرفته شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد اوراق جعاله طبق مهم‌ترین معیارهای اقتصاد خرد شامل تطابق با اهداف‎ و انگیزه‌های مشتریان‌، تناسب با روحیات و سلایق سرمایه‌گذران، میزان نقدشوندگی اوراق‌ و درجه کارایی، همچنین از جهت مهم‌ترین معیارهای اقتصاد کلان شامل اثرگذاری بر روی رشد و توسعه اقتصادی، عدالت توزیعی‌ و قابلیت برای اجرای سیاست‌های پولی و مالی می‌تواند به‌عنوان ابزار مالی مناسب در بازار سرمایه کشور در جهت تأمین مالی صنعت نفت کشور به‌کار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jualah Papers, an Approporate Instuments in Financing Oil and Gas Industry

نویسنده [English]

  • Hossein Shirmardi Ahmadabad

Ph.D. student of Islamic Studies and ManagementI, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Independence or reduce dependence of oil revenues in the long-term is necessary of the country. But economic and non-economic effects of oil revenues in the short and medium term in the country. On the one hand, and the need to finance inside energy consumption the other, Financing and credit financing for oil and gas projects in the upstream areas, Myandsty and downstream, problems, One of the main concerns of policy-making and administrative institutions for sustainable development and achieving the 20-year goals of the country in horizon of the year 1404 and resistant economic policies. Using descriptive-analytical method.
This research uses library resources for proving the hypothesis that “according to financial and economical criteria, Jualah papers can be effectively used as a instrument for financing the oil industry”. Findings show that Jualah papers can be a proper instrument for financing this industry, since it accords to microeconomic criteria, such as conformity with customers’ and investors’ goals and motivations and the degree of liquidity and efficiency. However, about macroeconomic criteria, such as influencing economic growth and development, distributional justice and the ability of monetary and financial policies, the success of Jualah papers will depend on proper policy-making.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Industry Financing
  • Sukuk
  • Islamic Financial Insruments. Jualah
  • Jualah Papers
اشعریون قمی‌زاده، فرزانه، و تاجمیر‌ریاحی، حامد (1393). بررسی مقایسه‌ای روش تأمین مالی انرژی براساس تلفیق اوراق استصناع، قرارداد  BLTو اوراق استصناع مستقل. فصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، 3(6)، 186-159.
اعتصامی، سیدامیرحسین (1394). بررسیفقهی- مالیانتشاراوراقاجاره،استصناعوجعاله قابلتبدیل به سهام. تهران: سازمان بورس.
راعی‌، رضا، و سعیدی‌، علی(1387). مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک. تهران: سمت.
زه‌تابیان، مصطفی (1388)‌. طراحی صکوک مضاربه برای شرکت‌های بازرگانی‌. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران.
سازمان بورس و اوراق بهادار (1389). دستورالعمل فعالیت نهادهای واسط (مصوب 11/5/1389 شورای عالی بورس و اوراق بهادار). تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
سروش، ابوذر، و کاوند، مجتبی (1390). راهکارهای پوشش ریسک اوراق رهنی. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، 8(16)، 117-145.
سیدمشهدی، پردیس‌السادات؛ قلمباز، فرهاد؛ و اسفندیاری، علی‌اصغر (1390)‌. اهمیت صنعت نفت در ایجاد تولید و اشتغال در اقتصاد ایران و تأثیر آن بر سایر فعالیت‌های اقتصادی. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 1(2)، 113-133.
شیرمردی احمد‌آباد، حسین (1390). شناسایی، معرفی، طبقه‌بندی و مدیریت ریسک‌های صکوک مضاربه با تأکید بر فقه امامیه». (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران.
صادقی، مهدی؛ احمدی‌حاجی‌آبادی، روح‌اله؛ الهی، مهدی؛ و بهاروندی، احمد(1389). الگوی عملیاتی عقد جعاله با تأکید بر بخش معدن. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
عربی، سیدهادی، و معارفی، محسن (1389). بررسی مسائل‌گذار به ابزار غیرمستقیم پولی در کشورهای اسلامی (بررسی فقهی- اقتصادی). دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، 7(13)، 71-101.
مسلمی‌زاده، طاهره (1384). توضیح المسائل ده مرجع‌تقلید (جلد2). مشهد: مؤسسه مطالعاتی منتظران موعود.
مظاهری، رسول (1381). جعاله در بانکداری اسلامی. قم: بوستان کتاب.
موسویان، سیدعباس (1386). ابزارهای مالی اسلامی(صکوک). قم: پژوهشگاه فرهنگ و
اندیشه اسلامی.
موسویان، سیدعباس (1389). اوراق سلف؛ ابزاری مناسب برای تأمین مالی پروژه‌های بالادستی صنعت نفت. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 10(39)، 85-115.
موسویان، سیدعباس؛ کاوند، مجتبی، و اسمعیلی‌گیوی، حمیدرضا (1387). اوراق بهادار (صکوک) جعاله؛ ابزاری کارآمد برای توسعه صنعت گردشگری. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 8 (32). 141-170.
موسویان، سیدعباس، و حدادی، جواد (1392). تأمین مالی پروژه‌محور به‌وسیله صکوک استصناع در صنعت نفت،  فصلنامه اقتصاد اسلامی، 13(50)، 79-110.
موسویان، سیدعباس، و شیرمردی احمدآباد، حسین (1390). شناسایی، طبقه‌بندی و اولویت‌بندی ریسک‌های اوراق بهادار مضاربه با تأکید بر فقه امامیه با رویکرد مدلسازی تصمیم‌گیری چند معیاره، دوفصلنامه معرفت اقتصاد اسلامی، 3(5)، 145-170. 
موسوی‌خمینی، سیدروح‎الله (1363). تحریر‎الوسیله. قم: نشر اسلامی.
ندری، کامران، و شیرمردی احمدآباد، حسین (1394). امکان‌سنجی استفاده از اوراق جعاله در تأمین مالی مسکن. فصلنامه اقتصاد مسکن، 14(55)، 121-158.
نظرپور، محمدنقی؛ و فاضلیان، سیدمحسن؛ و مومنی‌نژاد، ناهید (1393). ارائه الگوی مطلوب تأمین مالی صنعت نفت بر پایه صکوک استصناع و رتبه‌‍بندی ریسک‌های آن با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی. فصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، 3(6)، 65-96.
Al-Amine, M. A. B. (2008). Sukuk Market: Innovations and Challenges.
Aroonpoolsup, A. (2012). Islamic Financial Markets:Performance and Prospects, Aligarah , India: Aligarah Muslim University.
Ashariyon, G, F., Tajmir Riyahi, H. (2014). Comparing Financing Methods in Energy Projects Based on Istisna Sukuk - BLT Contract and Independent Istisna Sukuk Annexation. Islamic Finance Researches, 2(6), 161-189.
Balino, J. T., & Zamalloa B, M. (1997). Instruments of Monetary Management: Issues and Country Experiences. International Monetary Fund.
Boualem, B. (2004). The Ja’ala Contract and its Applicability to the Mining Sector, Saudi Arabia, The Islamic Research and Teaching Institute (IRTI)
Crouhy, M, Galai, D-an & Mark, R (2006). Essentials of risk management, US, McGraw-Hill.
Musaviyan S. A., Shirmardi Ahamadabad H. (2011). Recognition, Classification and Order of Priority of the Risks of Modarabah Sukuks with Emphasis on Shiite Jurisprudence, through Multi-criteria Decision Making Modeling. Ma'rifat-e Eghtesadi-e Islami, 1(5). 145-170. (In Persian).
Ijlal, A, A., (2015). Sukuk Markrt Over View & Structural Trends, 19th Annual Word Islamic Banking  
Mazaheri, R. (2004). Joale Dar Bankdarie Eslami. Qom: Bostane Ketab. (In Persian).
Moslemi, T. (2006). Toziholmasael dah Marjae. Mashhad: Montazerane Zohoor. (In Persian).
Musavi Khomeini, R. (1989). Tahrir alvasileh. Qom: Nashre Eslami. (In Persian).
Musaviyan, S, A. (2008). Islamic Financial Instruments (Sukuk). Qom: Pajoheshgahe Farhang va Andisheh Islami. (In Persian).
Musaviyan, S. A., Hadadi, J. (2014). Project-Based Financing via Istisna Sukuk in the Oil Industry. Eghtesad-e Islami, 13(50), 79-110. (In Persian).
Musaviyan, S. A., Kavand M., Esmaeili Givi H.R. (2009). Ju'alah Securities (Sukuk) an Efficient Financial Instrument for the Expansion of the Tourism Industry. Eghtesad-e Islami, 8(32). 141-169. (In Persian).
Musaviyan, S. A., Shirmardi Ahamadabad H. (2011). Recognition, Classification and Order of Priority of the Risks of Modarabah Sukuks With Emphasis on Shiite Jurisprudence, Through Multi-Criteria. (In Persian).
Musaviyan, S. A., & Zehtabian, M. (2009). Operational Models for Ijarah, Istisna and Murabahah Sukuk from Islamic Point of View. (In Persian).
Nazarpour M., Fazeliyan S., & Momeni N. (2014). Presentation of Desirable Financing Pattern for Iran's Oil Industry on the Basis of Sukuk of Istisna and Ranking Risks by Using Analytical Hierarchy Process, Islamic Finance Researches, 2(6), 67-98. (In Persian).
Quintyn, M, M. (1994). Government Securities Versus Central Bank Securities in Developing Open Market Operations: Evaluation and Need for Coordinating Arrangements. International Monetary Fund.
Raei R, Saeedi A (2009). Fundamental Financial Engienering and Financial Management. Tehran: Samt. (In Persian).
Sadeghi M, Ahmadi R, Baharvandi A., (2004), The Jaala Contract and Its Applicability to the Mining Section. Tehran: Imam Sadiq University. (In Persian).
Sayyed Mashhadi, P., Ghalambaz, F., & Esfandiary, A. (2011). The Importance of Oil Industry in the Output and Employment of Iran’s Economy and its Influence on Other Economical Activities, Quarterly Journal of Economic Growth and Development Research. 1(2). (In Persian).
Shirmardi Ahamadabad H. (2011).Identification, Introduction, Cassification and Management of Mudarabah Sukuk Risks whit Emphasis on Imamiyya Jurisprudence. Imam Sadiq University, Tehran, Iran. (In Persian).
Sunders, A. (2007). Financial Institution Management , 4th ed. New York: McGraw-Hill.
Shusak, A. (2012). Islamic Financial Markets:Performance and Prospects, Aligarah , India: Aligarah Muslim University.
Obaidullah, M. (2005). Islamic Financial Services. Jaddah: King Abdulaziz University.
مطالعات اقتصاد اسلامی
دوره 11، شماره 2
اردیبهشت 1398
صفحه 218-248