مطالعات اقتصاد اسلامی

اثرات رفاهی رفتار مصرفی مبتنی‌بر مبانی ارزشی خانواده در اسلام؛ با تأکید بر تعدیل رجحان زمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در ادبیات مربوط به رفتارهای مصرفی، عوامل محیطی از قبیل خانواده و فرهنگ مصرفی و عوامل درونی از قبیل باورها و اعتقادات بر سبک زندگی و رفتار مصرف­کننده اثرگذار است. در نظام مبتنی‌بر مبانی اسلامی، تحلیل رفتار مصرفی خانواده و عقلانیت حاکم بر آن فراتر از رفتار مصرفی مبتنی‌بر عقلانیت ابزاری در نظام غرب است. بنابراین تشکیل نهاد خانواده براساس مبانی اخلاقی اسلام یکی از بسترها و کانون­های نهادی در اجتماع برای حرکت به‌سمت تعالی انسانی است که از طریق نهادینه­سازی صفت­های اخلاقی مثبت از قبیل نوع­دوستی، صبر و ایثار به‌دنبال ترسیم انسان اقتصادی در هر سه بعد مادی، اُخروی و معنوی می­پردازد. بر این اساس، نهادینه­ شدن نوع­دوستی، صبر و ایثار می­تواند از طریق کاهش نرخ رجحان زمانی مثبت منجر به افزایش رفاه اجتماعی شود. نتایج حاصل‌شده در چارچوب الگوی تعادل عمومی بیانگر این است که گسترش نهاد خانواده مبتنی‌بر مبانی اخلاقی، از طریق تعدیل نرخ رجحان زمانی مثبت باعث افزایش ذخیره سرمایه سرانه، تولید سرانه، مصرف سرانه و درنهایت افزایش رفاه خانوار در وضعیت پایا می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Welfare Effects of Consumer Behavior Based on the Principles of Family Values in Islam: With an Emphasis on Time-Preference Adjustment

نویسنده [English]

  • hojjat izadkhasti

Assistant Professor of Economics, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In the literature on consumer behavior, environmental factors such as family and culture of consumer and internal factors such as beliefs and convictions influence on lifestyle and consumer behavior. The system that is based on Islamic principles, analyzing the consumer behavior of family and rationality governing it, beyond consumer behavior based on instrumental rationality in the West. Therefore, the formation of the family based on foundations of Islamic ethics is one of the platforms and centers for institutional in society towards human excellence, that through institutionalization of positive moral attributes such as altruism, patience and dedication to drawing economic man in all three dimensions, material, spiritual and otherworldly. Accordingly, the institutionalization of altruism, patience and dedication through reducing positive time preference rate can lead to increased social welfare. In the framework of general equilibrium model, results show that expanding the family institution based on ethical grounds, through adjustment of positive time preference rate increase capital per capita, GDP per capita, consumption per capita and ultimately increase household welfare in the steady state.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consumer behavior
  • Islamic Ethics
  • Family
  • Welfare
ابن شعبه‌حرانی، حسن بن علی (1363). تحف­العقول عن آل‌الرسول(ص) (احمد جنتی، مترجم)، تهران: علمیه اسلامی.
استادزاد، علی‌حسین (1394). بررسی مصرف بین دوره­ای با رویکرد اقتصاد اسلامی. فصلنامه اقتصاد بانکداری اسلامی، 1(1)، 77-92.
اکبریان، رضا؛ و محمودی، غلام‌حسین (1394). بررسی و تجزیه و تحلیل رفتار مصرف­کننده در اقتصاد اسلامی. فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، 10(13)، 53-82.
ایزدخواستی، حجت؛ صمدی، سعید؛ و دلالی‌اصفهانی، رحیم (1394). تحلیل تأثیر مالیات تورمی بر تخصیص منابع و رفاه در اقتصاد ایران؛ ارائه یک الگوی رشد درون­زای نئوکلاسیکی با لحاظ کردن فراغت و اثرات جانبی تولید. فصلنامه تحقیقاتاقتصادی، 50(111)، 253-280.
باستانی­فر، ایمان؛ و حیدری، محمدرضا (1394). تحلیل اثرهای رفاهی تابع تقاضای پول مبتنی‌بر مبانی اخلاقی خانواده در اسلام. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 15(60)، 145-165.
باقری تودشکی، مجتبی (1388). الگوی مصرف بر مبنای ارزش­های اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 9(34)، 39-65.
بخشی دستجردی، رسول؛ و دلالی‌اصفهانی، رحیم (1390). آسیب‌شناسی نظریه بهره و نظام بانکداری متعارف (چاپ اول). یزد: دانشگاه یزد.
بلانچارد، اولیور و استنلی، فیشر (1376). درس­هایی از اقتصاد کلان (محمد ختایی و تیمور محمدی، مترجمان)، تهران: سازمان برنامه و بودجه.
خاشعی، وحید؛ نظرپورکاشانی، حامد؛ و شریعت‌زاده، سیدمحمدعلی (1395). کاوشی در سبک زندگی اسلامی در حوزه رفتار مصرف­کننده از دیدگاه نهج­البلاغه. فصلنامه مدیریت اسلامی، 24(93)، 11-49.
جداری‌عالی، محمد؛ و میرمعزی، سیدحسین (1391). مدل اسلامی اخلاق مصرف. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 12(46)، 5-34.
حسینی، سیدرضا (1388). الگوی مطلوب مصرف در چارچوب الگوی تخصیص درآمد اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 9(34)، 7-38.
حکیمی، محمد؛ و حکیمی، علی (1386). الحیاه (احمد آرمان، مترجم) (چاپ نهم). قم: دلیل‌ما.
دادگر، یداله (1378). نگرشی به اقتصاد اسلامی؛ معرفت­ها، ارزش­ها و روش‌ها. تهران: پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
سهیلی، کیومرث؛ نظرپور، محمدنقی؛ و حسینیان، سیدمیثم (1389). بررسی اصول موضوعه رفتار مصرف­کننده در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف. دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، 1(2)، 99-124.
صادقی‌مال‌امیری، منصور (1392). طراحی مدل تحلیل رفتار مصرف­کننده براساس آموزه­های اسلام. اندیشه مدیریت راهبردی، 7(13)، 123-156.
صدر، سیدکاظم (1374). اقتصاد صدر اسلام. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
طبرسی، حسن بن فضل (1365). مکارم­الاخلاق (ابراهیم میرباقری، مترجم)، تهران: فراهانی.
مولایی، محمد (1384). بررسی و مقایسه بهره­وری گروه­های مختلف صنعتی کوچک و بزرگ ایران. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، 7(22)، 157-176.
میرمعزی، سیدحسین (1384). الگوی مصرف کلان در جامعه اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 5(20)، 33-56.
هادوی‌نیا، علی‌اصغر (1393). رفتارشناسی انسان فطرت­گرا در گستره توزیع از دیدگاه قرآن کریم. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 14(54)، 73-99.
Becker, G. S. (1974). A Theory of Social Interactions. Journal of Political Economy, 82(6), 1063-1093.
Pollak, R. A. (2003). Gary Becker's Contributions to Family and Household Economics. Review of Economics of the Household, 1(1-2), 111-141.
Shone, R. (2002). Economic Dynamics: Phase Diagrams and Their Economic Application. Cambridge University Press.
Wakker, P. P. (2008). Explaining the Characteristics of the Power (CRRA) Utility Family. Health Economics, 17(12), 1329-1344.
Weber, E. J. (2005). Optimal Control Theory for Undergraduates.
Akbaryan, R., & Mahmoudi, G. H., (2015). Review and Analysis the Consumer Behavior in Islamic Economics, Journal of Economics and Islamic Banking, Thirteenth issue, 10(13), 53-82. (In Persian).
Bagheri Tudashaki, M., (2009). Model of Consumption Based on Islamic Values, Quarterly Journal of Islamic Economics, Year ninth, 9(34). 39-65. (In Persian).
Bakhshi Dastjerdi, R., & Dallali Esfahani, R., (2011). Pathology of Interest Theory and Conventional Banking System, Yazd: University Press, First Edition .39, (In Persian).
Bastanifar, I., & Heydari, M. R., (2015). Analysis the Welfare Effects of Money Demand Function Based on the Ethical Basis of Family in Islam, Journal of Islamic Economics, 15(60), 145-165. (In Persian).
Dadgar, Y., (1999). An Attitude to Islamic Economics, Knowledge, Values and Methods, Tehran: Tarbiat Modarres University of Technology. (In Persian).
Jedari Alli, M., & Mirmoezi, S. H., (2012). Islamic Model of Consumption Ethics, Journal of Islamic Economics, 12(46), 5-34. (In Persian).
مطالعات اقتصاد اسلامی
دوره 11، شماره 2
اردیبهشت 1398
صفحه 193-216