مطالعات اقتصاد اسلامی

نقد و بررسی نظریات عدالت بین‌نسلی لیبرال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد

4 استادیار دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

عدالت بین‌نسلی مفهومی زاییده دنیای مدرن است و واکنشی نظری به مسأله تخریب محیط زیست، تخلیه منابع طبیعی و تهدید حیات نسل‌های آتی است؛ لذا برای دستیابی به نظریه اسلامی در خصوص عدالت بین‌نسلی لازم است تا مبانی و مسائل این نظریات به خوبی مورد شناسایی قرار گیرد تا آنگاه با جستجوی این مؤلفه‌ها در ادبیات اسلامی نظریه اسلامی ارائه گردد. در این مقاله گام اول این فرآیند پیموده شده است و به بررسی، دسته‌بندی و نقد ادبیات موجود در سنت لیبرال پرداخته‌ایم، تا نشان دهیم، مکاتب و جریانات فکری مختلف چه تأثیراتی بر سیاست‌های بین‌نسلی عادلانه گذاشته‌اند.
پژوهش حاضر با روشی تحلیلی- تطبیقی نشان می‌دهد که برای بررسی کامل نظریات لیبرال‌ها علاوه‌بر تقسیم‌بندی مشهور آزادی‌گرا- برابری‌گرا، باید نظرات قایلین به یگانگی برابری و آزادی را نیز مورد مطالعه قرار داد. نتیجه این بحث این خواهد بود که تفاوت در سیاست‌های این جریانات ناشی از تفاوت در مبانی فکری و فلسفی آنهاست و لذا با تغییر مفروضات فلسفی این نظریات، می‌توان پاسخ‌های متفاوتی به مسائل اصلی عدالت بین‌نسلی (قلمرو، الگو و واحد سنجش) داد؛ که این امر امکان ارائه نظریاتی با رویکرد بین‌نسلی در اسلام را نیز اثبات می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Review of Liberal Theories of Intergenerational Justice

نویسندگان [English]

  • Mortaza Mortazavi Kakhki 1
  • Ali Akbar Naji Mydani 2
  • Mohammad Hossein Mahdavi Adeli 3
  • Mohammad Hossein Hosseinzadeh 4

1 PhD. Student of Economic Sciences, Ferdowsi University of Mashhad

2 Assistant Professor, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Ferdowsi University of Mashhad

3 Professor, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Ferdowsi University of Mashhad

4 Assistant Professor, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Intergenerational justice is a concept born in the modern world. It is a theoretical reaction to the problem of environmental degradation, depletion of natural resources and life threatening of future generations. Therefore, to achieve the Islamic theory of intergenerational equity we should identify the Issues and Foundations of these theories. After this we could find its components in Islamic literature and present an Islamic intergenerational theory. In this article the first step in this process is covered and we have discussed to evaluate, sort, and critique the liberal tradition, to show how schools and ideological currents have different effects on the policies of intergenerational justice.
This research by means of a comparative analysis shows that to fully assess the views of liberals in addition to well-known division of Egalitarian- libertarian we should study views of the believers in unity of freedom and equality. We conclude that the difference in the policies of the currents caused by differences in their intellectual and philosophical foundations. Therefore, by changing the philosophical assumptions of these theories, we can respond differently to the main issues of intergenerational justice (scope, pattern and unit of measure) which could prove the possibility of providing the intergenerational theory in Islam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intergenerational Justice
  • liberalism
  • Equality
  • Freedom
  • Intergenerational Savings
دلاکامپانی، کریستین (1382)، فلسفه سیاست در جهان معاصر، مترجم: بزرگ نادرزاد، تهران: هرمس.
دورکین، رونالد (1392)، «برابری در چه؟ بخش اول: برابری در رفاه»، مترجم: محمد نعمتی و همکاران، مجموعه مقالات عدالت اقتصادی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
سوزنچی، حسین (1385)، «اصالت فرد، جامعه یا هر دو؛ بررسی تطبیقی آرای استاد مطهری و استاد مصباح یزدی»، قبسات، شماره 42، صص 41-60.
فابر، سسیل (1390)، عدالت در جهان متحول، مترجم: رستم فلاح، تهران: دانشگاه
امام صادق(ع).
فرانکفورت، هنری (1392)، «برابری به مثابه آرمانی»، مترجم: محمد نعمتی و همکاران، مجموعه مقالات عدالت اقتصادی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
فراهانی‌فرد، سعید (1386)، «عدالت بین‌نسلی و بهره‌برداری از منابع طبیعی»، اقتصاد اسلامی، شماره 25، صص 125-158.
قدیری‌اصلی، باقر (1376)، سیر اندیشه اقتصادی، تهران: دانشگاه تهران.
گری، جان (1383)، لیبرالیزم، مترجم: سیدعلیرضا بهشتی، تهران: بقعه.
مرتضوی‌کاخکی، مرتضی (1388)، مبانی فلسفی و دلالت‌های اقتصادی نظریه برابری در منابع دورکین، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
مک‌فرسون، کرافورد (1392)، «ظهور و افول عدالت اقتصادی»، مترجم: محمد نعمتی و همکاران، مجموعه مقالات عدالت اقتصادی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
موحد، محمدعلی (1381)، هوای حق و عدالت: از حقوق طبیعی تا حقوق بشر،
تهران: کارنامه.
ندری، کامران و مرتضی مرتضوی‌کاخکی (1387)، «بررسی رابطه عدالت و بازار در نظریات لیرال معاصر»، مجموعه مقالات توسعه مبتنی‌بر عدالت، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
نعمتی، محمد (1391)، «تحلیل عدالت بین‌نسلی رالز و تبیین آن از منظر اقتصاد اسلامی»، رساله دکتری، تهران: دانشگاه تهران.
واعظی، احمد (1387)، «جامعه‌گرایی و نسبت آن با لیبرالیسم و هرمونوتیک»، علوم سیاسی، شماره 41، صص 9-30.
والتسر، مایکل (1389)، حوزه‌های عدالت: در دفاع از کثرت‌گرایی و برابری، مترجم: صالح نجفی، تهران: ثالث.
همپتن، جین (1380)، فلسفه سیاسی، مترجم: خشایار دیهیم، تهران: طرح نو.
Dworkin, R. (2002). Sovereign virtue: The Theory and Practice of Equality. Harvard University Press.
Dworkin, R. (2011). Justice for Hedgehogs. Harvard University Press.
Gosseries, A., & Meyer, L. H. (2009). Intergenerational Justice. Oxford University Press on Demand.
Gutwald, R., Leßmann, O., Masson, T., & Rauschmayer, F. (2014). A Capability Approach to Intergenerational Justice? Examining the Potential of Amartya Sen's Ethics With Regard to Intergenerational Issues. Journal of Human Development and Capabilities, 15(4), 355-368.
Lippert-Rasmussen, K. (2012). Equality of What? And Intergenerational Justice. Ethical Perspectives-Katholieke Universiteit Leuven, 19(3), 501-526.
Meyer, L. H., & Sanklecha, P. (2016). Philosophy of Justice: Extending Liberal Justice in Space and Time. In Handbook of Social Justice Theory and Research (pp. 15-35). Springer New York.
Page, E. A. (2007). Climate Change, Justice and Future Generations. Edward Elgar Publishing.
Page, E. A. (2008). Intergenerational Justice of What: Welfare, Resources or Capabilities?. Coventry: University of Warwick Institutional Repository.
Partridge, E. (1980). Responsibilities to Future Generations: Environmental Ethics.
Rawls, J. (1999). A Theory of Justice, Revised Edn. Belknap, Cambridge.
Robert, N. (1974). Anarchy, State and Utopia. New York Basic Book.
Sen, A. (2010). The Place of Capability in a Theory of Justice. Measuring Justice: Primary Goods and Capabilities, 239-253.
Silvestre, J., Silvestre, J., Roemer, J. E., & Silvestre, J. (2009). Intergenerational Justice When Future Worlds Are Uncertain (No. 94).
Tremmel, J. C. (Ed.). (2006). Handbook of Intergenerational Justice. Edward Elgar Publishing.
Thompson, J. (2009). Intergenerational Justice: Rights and Responsibilities in an Intergenerational Polity. Routledge.
Thompson, J. (2010). Janna. What is Intergenerational Justice?. Sidney: Future Leader
مطالعات اقتصاد اسلامی
دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18
اردیبهشت 1396
صفحه 31-58