نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی کاظمی نجف‌آبادی ¹
• مهدی رعایائی ²

¹ استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

² پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

تأثیر دین بر رشد اقتصادی در مطالعات نظری و تجربی متعددی بررسی شده و مورد تأیید قرار گرفته است. پژوهش حاضر در وهله نخست به‌دنبال تبیین جامع چرایی و چگونگی اثرگذاری دین بر رشد اقتصادی است که نتایج پژوهش بیانگر آن است که دین به عنوان یک پدیده چند بُعدی، از طریق متغیرهایی مانند سرمایه اجتماعی، عملکرد شغلی، سرمایه دینی، سرمایه انسانی و اخلاق بر رشد اقتصادی تأثیرگذار است. در مرحله بعدی، با بررسی و تحلیل مضامین و محتوای پژوهش‌های صورت گرفته، ۲۴ مؤلفه و شاخص برای عوامل فوق استخراج گردیده است. در ادامه نیز با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) رتبه‌بندی مسیرهای اصلی تأثیرگذاری دین بر رشد اقتصادی و اولویت‌گذاری آن‌ها از دیدگاه نخبگان به‌عنوان هدف اصلی مقاله دنبال شده است. نتایج پژوهش در این بخش نیز نشان می‌دهد که در میان عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی، سرمایه دینی بیشترین اهمیت را دارد. در رتبه بعدی نیز عوامل اخلاقی و سرمایه اجتماعی هستند و در انتها عملکرد شغلی و سرمایه انسانی کمترین اثرگذاری بر رشد اقتصادی را دارند. همچنین طبق نتایج پژوهش، از میان ۲۴ مؤلفه مطرح شده مؤثر بر رشد اقتصادی، مؤلفه‌هایی مانند رعایت هنجارهای دینی و حدود شرعی، آشنایی و آگاهی از فرهنگ دینی و همچنین تعلق و وابستگی به فرهنگ دینی دارای بیشترین اهمیت و مؤلفه‌های بهداشت و سلامت جسم و آرامش روح و روان،‌ توانایی و مهارت‌های رفتاری و ارتباطی، کمترین تأثیر بر رشد اقتصادی را دارند.

کلیدواژه‌ها

• رشد اقتصادی
• دین
• اقتصاد اسلامی
• فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

عنوان مقاله [English]

Investigating and ranking the influence paths of religion on economic growth using Analytic hierarchy process

نویسندگان [English]

• mostafa kazeminajafabadi ¹
• mahdi roayaei ²

¹ Research Institute of Hawzeh and University

² Research Institute of Hawzeh and University

چکیده [English]

Many studies confirm the influence of religion on economic growth. In this research, by analyzing the content of the research conducted in the field of religion and economic performance, it is shown that religion, affects economic growth through variables such as social capital, job performance, religious capital, human capital and ethics. according to researchers' investigations using Islamic research, components and indicators for the above factors have been identified. However, the main purpose of compiling this article is to rank the main paths of religion's influence on economic growth and to prioritize their realization from the point of view of the elites, therefore, it is necessary to evaluate the importance of the mentioned criteria and their sub-criteria. In this regard, one of the best methods for importance assessment and ranking is the Analytical Hierarchy Process, which can be used to assess and rank religious factors and variables effective in economic growth. The results of the model implementation show that among the main factors and paths, religious capital is the most important, which is acceptable considering the main topic of the research, i.e. the effect of religion on economic growth. In the next rank are moral factors and social capital, which have relatively the same value. Finally, according to the elites, job performance and human capital are the least important in this regard. In the final ranking, the components of familiarity and awareness of religious culture, as well as belonging to and dependence on religious culture were recognized as the most important.

کلیدواژه‌ها [English]

• Economic growth
• religion
• Islamic economy
• Analytical Hierarchy Process (AHP)