نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کیومرث سهیلی ¹
• مریم نفیسی مقدم ²

¹ دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی

² پژوهشگر پسادکترای اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه

چکیده

هدف از مقاله حاضر برآورد شاخص توسعه تعاونی‌های تولیدی به عنوان یکی از ابزارهای اقتصاد اسلامی و بررسی عوامل اقتصاد کلان مؤثر بر آن‌ است. از اینرو نخست با استفاده از روش منطق‌فازی به برآورد شاخص توسعه تعاونی‌های تولیدی در 5 بخش مختلف شامل تعاونی‌های فرش دستبافت، صنعتی، کشاورزی، معدنی و مجموع تعاونی‌های تولیدی استان‌های ایران در بازه زمانی 1390-1397 پرداخته شد. سپس با استفاده از روش داده‌های تابلویی عوامل اقتصاد کلان مؤثر بر توسعه تعاونی‌های تولیدی در بخش‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج رویکرد منطق فازی نشان می‌دهد که به طور متوسط در بازه زمانی مورد بررسی استان‌های خراسان رضوی در حوزه تعاونی‌های معدنی، مازندران در حوزه تعاونی‌های کشاورزی، آذربایجان شرقی در حوزه تعاونی‌های صنعتی و استان خراسان رضوی در مجموع تعاونی‌ها در کشور جایگاه بالاتری را دارند. به عبارت دیگر این استان‌ها به طور متوسط بیشترین شاخص توسعه تعاونی‌ها را در بین استان‌های دیگر کسب کردند. در مقابل استان‌های ایلام در حوزه تعاونی‌های معدنی، قزوین در حوزه تعاونی‌های کشاورزی، صنعتی و در مجموع تعاونی‌ها پایین‌ترین جایگاه را داشتند. نتایج حاصل از برآورد مدل داده‌های تابلویی در استان‌های کشور نشان می‌دهد که ارزش افزوده بخش‌های مختلف تولیدی بر میزان شاخص توسعه تعاونی‌ها اثر مثبت و معناداری دارد. در مقابل شاخص قیمت مصرف‌کننده و نرخ ارز در بیشتر مدل‌ها اثر منفی و معناداری بر شاخص توسعه تعاونی‌های تولیدی دارد.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه: تعاونی‌ تولیدی
• توسعه
• ایران
• منطق فازی

عنوان مقاله [English]

Estimation of the production cooperatives' development index and macroeconomic factors affecting on it: Fuzzy logic and panel data

نویسندگان [English]

• Kiomars Sohaili ¹
• maryam Nafisi-Moghadam ²

¹ Faculty Member of Razi University

² Post doctorate researcher, University of Razi, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

This article aims to calculate the production cooperatives' development index as one of the tools of the Islamic economy. Additionally, this study examines the macroeconomic factors affecting this index. First, by using the fuzzy logic method, the development index of production cooperatives in 5 different sectors (including handwoven carpet cooperatives, industrial, agricultural, mining, and total production cooperatives) in the provinces of Iran from 2011 to 2017 is calculated. Then, using the panel data method, the macroeconomic factors affecting the development of production cooperatives in different sectors are investigated. The results of the fuzzy logic approach show that, on average, Razavi Khorasan provinces in the field of mining cooperatives, Mazandaran in the field of agricultural cooperatives, East Azarbaijan in the field of industrial cooperatives, and Razavi Khorasan province had a higher position in the total number of cooperatives. In contrast to Ilam provinces in the field of mining cooperatives, Qazvin had the lowest position in the field of agricultural and industrial cooperatives and overall cooperatives. The results of the panel data model showed that the added value of different production sectors has a positive and significant effect on the development of cooperatives. On the other hand, the consumer price index and exchange rate have a negative and significant effect on the development of production cooperatives in most models.

کلیدواژه‌ها [English]

• Key words: Production Cooperatives
• Development
• Fuzzy Logic
• Iran