طراحی شاخص اندازه‌گیری تخصیص زمان بین کار و انواع فراغت در یک چارچوب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده

شاخص‌های رفاه و تخصیص بهینه زمان بین کار و انواع فراغت از ارزش‌های جامعه حاصل می‌شود و جزو اقتصاد دستوری است. یکی از مشکلات جوامع امروزی عدم وجود معیاری برای تخصیص مناسب زمان بین انواع فراغت - کار مطابق با ارزش‌های جامعه است. در این تحقیق بر اساس ارزش‌های اسلامی و حدیث امام موسی کاظم(ع) شاخص تخصیص زمانی بین کار و انواع فراغت معرفی ‌شده است. در این حدیث، امام موسی کاظم(ع) می‌فرمایند شبانه‌روز باید به چهار قسمت تقسیم شود، قسمتی برای تأمین معاش، قسمتی برای مناجات و عبادات، قسمتی برای معاشرت با دوستان و قسمتی برای لذات حلال؛ اما میزان هر یک را تعیین نفرموده‌اند که به نظر می‌رسد بر اساس شرایط زمانی، مکانی و غیره باید تعیین گردد. بر این اساس ابتدا با تحلیل رفتار افراد مسلمان از طریق تابع مطلوبیت و قید مرتبط با آن و با استفاده از روشی مشابه با شاخص توسعه انسانی، شاخص تخصیص زمانی بین کار و انواع فراغت معرفی ‌شده است این شاخص میانگین موزونی از چهار وجه بیان‌شده است؛ که بر اساس آن مردم، برنامه‌ریزان و حاکمان اسلامی از وضعیت تخصیص زمانی بین کار و انواع فراغت اسلامی جامعه اطلاع پیدا می‌کنند. این شاخص قابلیت کاربرد به‌صورت الف) مکانی (استان‌ها و مناطق مختلف)، ب) زمانی (یک کشور یا منطقه در زمان‌های مختلف) و ج) حرفه‌ای (مقایسه وضعیت شاخص در صنایع مختلف) را دارد. در این تحقیق، شاخص برای کارگران استان لرستان و در سال 1397 برآورد شده است. نتایج بر اساس این شاخص، حکایت از عدم مطلوب بودن تخصیص زمانی اسلامی برای این قشر و در سال 1397 دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing an Indicator for Measuring the Time Allocation between Work and Leisure Types in an Islamic Framework

نویسنده [English]

  • DARIOUSH HASSANVAND

استادیار اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

چکیده [English]

Welfare indicators and optimal allocation of leisure - labor are derived from the values of society, which is a part of the normative economic. One of the problems of societies is the lack of a standard for appropriate allocation of time between leisure and work in accordance with the values of societies. In this research, based on the Islamic values and the Hadith of Imam Musa Kazem (AS), the time allocation method of leisure time is introduced. In this hadith, Imam Musa Kazem (as) says that one day should be divided into four parts: A part of livelihood, a part of prayers and worship, a part of communicating with friends and a part for halal pleasures. Imam (AS) did not determine the amount of each of these parts, which seems to be determined according to time, place, and so on conditions. Accordingly, a time allocation method was introduced using a similar method to the human development index. Based on that, people, planners and Islamic rulers can find out about the time allocation of leisure - work in the Islamic community. This index can be used as a) spatial (provinces and regions), b) time (one country or region at different times), and c) professional (comparing the status of indicators in different industries).
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leisure–Labor index
  • Islamic Economic
  • the Hadith of Imam Musa Kazem (AS)
  • Iran
  • Labour
آرمان­مهر، محمدرضا(1393). بررسی فقهی جایگاه اقتصاد شراکتی در توزیع درآمد بین عوامل تولید. دوفصلنامه پژوهش‌های مالیه اسلامی. 2 (3). 58-43.
امیری، نعمت اله(1390). روش محاسبه شاخص توسعه انسانی. مجله اقتصادی ـ ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی. 11 (12). 138-131.
بختیاری، صادق(1379). اقتصاد اثباتی، اقتصاد هنجاری و اقتصاد اسلامی. مجله نامه مفید. 6 (3). 108-99.
برانسون، ویلیام، اچ(1374). تئوری و سیاست‌های اقتصاد کلان (عباس شاکری مترجم). تهران: نشر نی. جلد اول. چاپ دوم. (نشر اثر اصلی 1998).
پورکاظمی، محمدحسین و داریوش حسنوند(1391). اندازه‌گیری فقر (نسبی) در ایران با استفاده از منطق فازی. اقتصاد الگوسازی. 2 (3). 78-53.
سالواتوره، دومینینک(1381). تئوری و مسائل اقتصاد خرد. (حسن سبحانی، مترجم). تهران: نشر نی. چاپ 24. (نشر اثر اصلی 2006).
سهیلی، کیومرث؛ نظرپور، محمدنقی و حسینیان، سید میثم(1389). الگوی بررسی اصول موضوعه رفتار مصرف‌کننده در اقتصاد اسلامی و اقتصاد متعارف. دوفصلنامه علمی ‌تخصصی مطالعات اقتصاد اسلامی. 2 (2). 87-71.
صادقی­شاهدانی، مهدی؛ زاهدی وفا، محمدهادی و قائمی اصل، مهدی(1391). شاخص­سازی ترکیبی توسعه انسانی مبتنی بر آموزه­های تمدن اسلامی و بکارگیری آن در ارزیابی جایگاه جمهوری اسلامی ایران. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی. 2 (8). 114-95.
دادگر، یداله؛ توتونچیان، ایرج و آرمان­مهر، محمدرضا(1392). تعادل بازار کار در الگوی شراکت کارگران در سود (با تاکید بر رویکرد اسلامی)، فصلنامه علمی - پژوهشی مدلسازی اقتصادی. 7 (23). 14-1.
دادگر، یداله؛ پروین، سهیلا؛ عباسی­نژاد، حسینو باقری، مجتبی(1390). اندازه­گیری خط کفایت شرعی و بررسی تاثیر شئون بر مقدار آن (مطالعه موردی استان قم). پژوهش­های اقتصادی ایران. 16 (49). 33-1.
دادگر، یدالله و عزتی، مرتضی(1382). عقلانیت در اقتصاد اسلامی. پژوهش­های اقتصادی. 3 (10-9). 24-1.
زرقا، محمد انس(1389). روش­شناسی اقتصاد اسلامی. (جهانیان، ناصر و علی­اصغر، هادوی­نیا، مترجمان). فصلنامه اقتصاد اسلامی. 3 (10). 124-113.
قربانی، اعظم؛ قزلباش، سیما؛ علیزاده، هما و شکوری مقدم، رویا(1391). طول مدت خواب و ارتباط آن با برآیندهای عملکردی ناشی از خواب و فعالیت فیزیکی در بیماران مبتلا به دیابت بزرگسالی. مجله سلامت و مراقبت. 14 (3). 70-63.
گلی، یونس؛ محمودیان، یعقوب؛ تیاترج، علی و گلی، یحیی(1397). مقایسه و اندازه‌گیری نابرابری رفاهی از نظر اسلام و اقتصاد متعارف. دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی. 10 (2). 29-77.
لطفعلی­پور، محمدرضا(1383). علم اقتصاد، مکتب اقتصادی و سیستم اقتصاد اسلامی. مجله علوم اداری اقتصاد دانشگاه اصفهان. 16(3 و 4). 55-46.
مجلسی، محمد باقر(1374). بحارالانوار. (ج 75). (محمدباقر بهبودی، مصحح). تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
منصوری، سید امین و افقه، مرتضی(1397). برآورد پویای خط فقر در گروه‌های درآمدی مناطق شهری ایران به روش سیستم مخارج خطی گسترش یافته (ELES) (رویکرد داده­های ترکیبی). فصلنامه اقتصاد مقداری. 15 (1). 86-63.
میرمعزی، سید حسین(1383، الف). عرضه نیروی ‌کار در اقتصاد اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی. 4 (14). 38-14.
میرمعزی، سید حسین(1383، ب). نظریه رفتار تولید کننده و تقاضای ‌کار در اقتصاد اسلامی. اقتصاد اسلامی. 4 (13). 135-103.
ریاست جمهوری، سازمان مرکز آمار کشور(نیمه اول 1395). نتایج آمارگیری از دستمزد نیروی انسانی شاغل در طرح­های عمرانی.
نقی­پور ولی­اله و احمدی، محمدرضا(1387). شاخص­های اقتصادی توسعه انسانی از دیدگاه اسلام. اقتصاد اسلامی. 8 (31). 101-69.