تحلیل مبادی هستی‌‌شناختی و معرفت‌‌شناختی مسئلة عدالت در اندیشة استاد شهید مرتضی مطهری(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری و عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

 عدالت منتهی آمال بشریت در همةاعصار و زمان‌‌ها بوده است و کمتر جریان فکری و جنبش اجتماعی را می‌‌توان سراغ گرفت که شعار عدالت را مطرح نکرده باشد. اما آنچه در این میان باقی است اینکه حسب میراث مکتوب معارف و علوم انسانی- اجتماعی هیچ‌‌گاه توافقی بر سر چیستی عدالت در بین متفکران حاصل نشده است و تعریف از عدالت و مبادی مابعدالطبیعی هر تعریف و همچنین دلالت‌‌های سیاستی آن‌‌ها همیشه محل غفلت و یا منازعه واقع شده است. تحلیل و واسازی هستی‌‌شناختی، معرفت‌‌شناختی و کلامی از مسئلةعدالت مقوله‌‌ای است که ادبیات ناظر بر نظریه‌‌های عدالت نیازمند آن بوده و هرگونه پالایش نظری و انتخاب در عرصةسیاست‌‌گذاری و کاربرد، مستلزم تفطن بدان‌‌هاست؛از سوی دیگر،معرفی آرای حکمای اسلامی در این زمینه نیز فارغ از توجهات فلسفی و مابعدالطبیعی ایشان، آنچنانکه باید،محصولی معرفتی در پی ندارد. از اینرو در این نوشته سعی شده کهتعاریف یکی از متفکران معاصر اندیشةاسلامی، استاد شهید مرتضی مطهری(ره)، از مقولةعدالت حسب نظرات کلامی و فلسفی خود ایشان مورد واسازی هستی‌‌شناختی، معرفت‌‌شناختی و کلامی قرار گیرد تا دلالت‌‌های فلسفی هر یک از تعاریف مطرح‌‌شده توسطایشان، به ویژه در حوزةرویکردهای معتزلی، اشعری و شیعی بررسی بیشتری شود و نشان داده شده است که رئالیسم در مسئلةعدالت جایگاه رکینی را در مباحث ناب اسلامی داراست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of Ontological and Epistemological Origins of justice issue in the motahharis perspective

نویسنده [English]

  • adel paighami

PhD Student and Faculty Member of the Faculty of Economics (Imam Sadiq University)

جوان، موسی (1326)، مبانی علم حقوق، تهران: شرکت چاپ رنگین.
 سروش، عبدالکریم (1359)، دانش و ارزش، پژوهشی در ارتباط علم و اخلاق، بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جا: چاپ سوم.
 مطهری، مرتضی (1372- الف)، اسلام و مقتضیات زمان، ج2، تهران: صدرا، چاپ 8.
 همو (1372- ب)، بیست گفتار، تهران: صدرا، چاپ هشتم.
 همو (1372- ج)، ده گفتار، تهران: صدرا، چاپ هشتم.
 همو (1376)، عدل الهی، تهران: صدرا، چاپ دوازدهم.
 همو (1377)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2. تهران: صدرا، چاپ هفتم.