نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدهادی زاهدی‏‌وفا ¹
• محمدمهدی عسکری ¹
• محمد نعمتی ²
• مهدی موحدی بکنظر ³

¹ دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

² استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

³ دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

یکی از برخوردهای معمول محققان اقتصاد اسلامی با نظریه مطلوبیت اقتصاد نئوکلاسیک، قرار دادن مؤلفه‏های اسلامی همچون انفاق، وقف، خمس و زکات و امثال آنها در کنار مؤلفه‏های تابع مطلوبیت اصلی است. این تغییر که با افزودن مؤلفه‏های ساحت اخروی انسان مسلمان همراه است، گویا به جهت رفع نقص نگاه اقتصاددانان نئوکلاسیک به انسان و تلاش در جهت تولید نظریه مطلوبیت اسلامی صورت پذیرفته است. این نوآوری ناقص، سطحی و التقاطی -که آن را می‏توان ناشی از ضعف روش‏شناختی اقتصاد اسلامی به حساب آورد- زمانی مهم جلوه می‏کند که عده‏ای از همین محققان اقتصاد اسلامی با تمسک به تقریری لذت‏گرایانه از نظام اخلاقی اسلام و بدون کمترین توجهی به اصول موضوعه‌ و ارزش‌های‌ نهفته‌ در مبانی این نظریه، به دنبال تبیین و توجیه فلسفی آن برمی‏آیند. در این مقاله از منظری درون دینی به تبیین اشکالات و تناقضات مطلوبیت‏گرایی دوساحته پرداخته شده است، اما تمام اهتمام بر این بوده تا در نقد و بررسی اشکالات پیش‏گفته به معرفی «تکلیف‏گرایی دینی» به عنوان مبنای اخلاقی اقتصاد اسلامی پرداخته شود. به نظر می‏رسد با توجه به تعالیم اسلامی، نظریه اخلاقی مختار، بهتر از مفهوم پرتناقض مطلوبیت‏گرایی دوساحته می‏تواند مبیّن قاعده رفتاری یک انسان مسلمان باشد.

کلیدواژه‌ها

• لذت‏‌گرایی
• مطلوبیت‏گرایی دوساحته
• تکلیف‏گرایی دینی
• فلسفه اخلاق

20.1001.1.20084102.1395.9.1.3.5

عنوان مقاله [English]

A Criticism of Basing Islamic Economics on Two Dimensional Utility Theory, an Introduction to Islamic Duty Based Morality

نویسندگان [English]

• Mohammad Hadi Zahedi Vafa ¹
• Mohammad Mahdi Askari ¹
• Mohammad Nematy ²
• Mahdi Movahedi Backnazar ³

چکیده [English]

Some Islamic economists often in facing with the utility theory of neoclassical economics insert Islamic components such as Infaq, Waqf, khoums, Zakat and so on in the original utility function. It seems that this incomplete, superficial and eclectic innovation of Islamic economists is due to methodological weaknesses of the Islamic economics. These Islamic economists often explain and justify it philosophically by hedonistic interpretation of Islamic morality and without paying attention to hidden axioms and moral values of two Dimensional utility theory. In this way it seems problematic. In this paper we are going to explain the problems and contradictions of two dimensional utility theory from the Islamic point of view. In review of such the contradictions it will be tried to introduce "Islamic duty- based morality" as moral foundation of Islamic economics. According to Islamic teachings it seems that this moral theory as a behavioural principle of a Muslim is better than two- dimensional utility theory.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hedonism
• Two- Dimensional Utility Theory Two- Dimensional Hedonism
• Islamic Duty Based Morality
• Moral Philosophy