مطالعات اقتصاد اسلامی

پیشنهادهایی برای بسط و جایگزینی نظام مالیاتی اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد‌‌یار دانشگاه قم

2 کارشناس‌ارشد حقوق‌ خصوصی و طلبه سطح‌ خارج حوزه ‌علمیه ‌قم

چکیده

مالیات اسلامی، کاراترین نظام مالیاتی است و نمی‌توان نظامی دیگر را جایگزین آن نمود.مالیات‌های اسلامی، مالیاتی دولتیهستند و دریافت آن‌ها بر دولت اسلامی واجب است. مالیات اسلامی به خزانهملیوارد می‌شود و صرفِ هزینه‌‌‌‌‌‌‌های جاری دولت می‌گردد. بسیاری از فقها، حکومتی بودن زکات را تأیید کرده‌اند. دو‌گانگى در نظام مالیاتی، موجب بالا رفتن بار‌ مالیاتى و افزایش فرار مالیاتى مى‌شود.
نرخ‌ها و نصاب‌های مالیات اسلامی، تأسیسی، قابل بسط به همه تولیدات و درآمدها و بر حسب شرایط، قابل تعدیل است. مالیات اسلامی، مالیات مستقیم است. این نظام، مبتنی بر آبادانی و مشوق آن است. این نظام، آثار بسیاری مانند کاهش فرار مالیاتی، افزایش کارایی، افزایش رفاه کل، کاهش مصارف و فعالیت‌های غیر‌مولد و ایجاد تعادل به همراه دارد. یکپارچه‌سازی نظام مالیاتی بر اساس اصول و مبانی نظام اسلامی، یک ضرورت بزرگ است و می‌تواند به یک انقلاب مؤثر در نظام اقتصادی کشور بینجامد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sussestion for Extension and Replacement of the Tax System of Islam

نویسندگان [English]

  • Mohammad Zaman Rostami 1
  • Mohammad Hadi Rostami 2

چکیده [English]

Islamic tax system is the most efficient system and cannot be replaced by other systems. Islamic taxes are state taxes. Islamic scholars and jurisprudents have confirmed this matter. It is incumbent upon the Islamic government to collect Islamic taxes. Islamic taxes must enter directly into State National Treasury and must be spent on government current spending. Dichotomy in the tax system induces increasing tax burden and tax evasion.
Rates of this system must be extended to all producs and incomes, and can be adjusted according to the conditions and situations. Islamic taxes are direct taxes. This system is based on development and prosperity. This system has effects like reducing tax evasion, increased efficiency, increased total welfare, reducing costs and non-productive activities and bringing balance. Integrating of tax system based on the principles of the Islamic system is a great need and can lead to a kind of revolution in economic system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic tax
  • Khoms
  • Zakat
  • efficiency Islamic State
آصفی، محمدمهدی (1376)، مسائل مستحدثه زکات، قم: مجله فقه اهل بیت، شماره 10.
آلوسی، سید محمود (1415 ق)، روح‌المعانی، بیروت: دار الکتب ‌العلمیه.
ابن‌عربی، محی‌الدین (1405)، الفتوحات المکیة، 4 مجلد، بیروت: دار صادر.
ابن‌عربی، محی‌الدین (1422)، تفسیر ابن عربی، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
بورد، اردشیر (1381)، «تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر افزایش درآمدهای مالیاتی دولت»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده امور اقتصادی، وزارت اقتصاد و امور دارایی.
بهشتی، محمدحسین (1362)، اقتصاد اسلامی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
تمیمی مغربی، نعمان بن محمد (بی‌تا)، دعائم الاسلام، تحقیق ِآصف بن علی أصغر فیضی، قاهره: دار المعارف.
حر عاملی، محمد بن حسن (1403)، وسائل الشیعه، ج6، قم: المکتبه الاسلامیه.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409)، وسائل الشیعه، قم: آل البیت لإحیاء التراث.
حلی، جعفر بن حسن (1407 ق)، معتبر، قم: مؤسسه الشهدا.
حلی، حسن بن یوسف (1415)، مختلف الشیعه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
خان‌جان، علیرضا (1383)، پتانسیل فرار و تقلب در نظام مالیات بر ارزش افزوده، مجله اقتصادی، سال چهارم، ش 37-38.
خمینی، امام روح‌الله (1376)، ولایت فقیه، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی، امام روح‌الله (1379)، البیع، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی، امام روح‌الله (1379)، تحریر الوسیله، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
رازى، فخرالدین (1420)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
رضایی، مجید (1382)، «مالیات‌های حکومتی؛ مشروعیت یا عدم مشروعیت»، نامه مفید، ش35.
رنگ‌ریز، حسن و غلام‌حسین خورشیدی (1383)، مالیه عمومی و تنظیم خط‌مشی مالی دولت، تهران: دانشگاه تهران.
زمخشری، محمود (2006م)، الکشاف، بیروت: دار الکتب العلمیه.
سید رضی، محمد بن الحسین (1376)، نهج‌البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
سید نورانی، سید محمدرضا (1388)، فرار مالیاتی و رشد اقتصادی در ایران، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
صدر، سید کاظم و گیلک، محمدتقی (1381)، «آیا نظام مالیاتی ایران، اسلامی است؟»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره هفتم.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374)‏، ترجمه المیزان، قم: انتشارات جامعه‏ مدرسین. ‏
طوسی، محمدحسن (1413)، تهذیب الاحکام، بیروت: دار الاضواء.
ضیایی بیگدلی، محمدتقی و طهماسبی، فرهاد (1383)، مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی مدرن، پژوهشکده امور اقتصادی.
عمیدزنجانی، عباس‌علی (1383)، فقه سیاسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
غروی، سید علی‌اصغر (1350)، خورشید معرفت، تهران: نشر جاوید.
فیض‌ کاشانى، ملامحسن (1372)، راه روشن، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوى.
کلینی، محمد بن یعقوب (١٣٨٨)، فروع کافی، قم. نشر قدس.
کلینی، محمد بن یعقوب (1413)، الکافی، بیروت: دار الاضواء.
کمیجانی، اکبر و عسگری، مهدی (1383)، تحلیل نظری آثار اقتصادی زکات و مقایسه آن با مالیات تورمی، تحقیقات اقتصادی، شماره 46.
کیاءالحسین، سید ضیاء و باقری، علی (1380)، تأمین اجتماعی در ایران با تکیه بر منابع مالی اسلامی، قم: دانشگاه مفید.
کیاءالحسین، سید ضیاء و ملکش، اسماعیل (1381)، نقش زکات در امحاء فقر، قم: دانشگاه مفید.
مزینانی، محمدصادق (1366)، «زکات به‌عنوان منبع مالی حکومت اسلامی»، نشریه فقه، شماره 3.
مطهری، مرتضی (1372)، اسلام و مقتضیات زمان، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1403)، مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: نشریه حکمت.
مفید، محمد ابن نعمان (1410)، مقنعه، قم: جامعه المدرسین.
مغنیه، محمدجواد (1402)، فقه الامام جعفر الصادق(ع)، بیروت: دار الجواد.
منتظری، حسین‌علی (1401)، کتاب الزکاه، قم: المرکز العالمی للدراسات ‌الاسلامیه.
نجاشی، احمد (بی‌تا)، رجال النجاشی، بیروت: دار الاضواء.
نوری، حسین (1408)، مستدرک الوسائل، قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث.
همدانی، رضا (1416)، مصباح الفقیه، قم: موسسه النشر الاسلام.
یوسفی، احمدعلی؛ فراهانی، سعید و لشکری، علیرضا (1379)، نظام مالی اسلام، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
 
Alesina Alberto & Rodrik Dani (1994), "Distributive Politics and Economic Growth", The Quarterly Journal of Economics, MIT Press, Vol. 199 (2).
Andreoni James, Erard Brian, Feinstein Jonathan (1998), "Tax Compliance", Journal of Economic Literature, Vol. 36, No. 2.
Brooks Neil (2001), Presentat ion Paper of "Key Issues in Income Tax: Challenges of Tax Administrat ion and Compliance", Tax Conference Tokyo: Asian Development Bank Inst itute.
Choudhry, Nurun N. (1991), "Collect ion Lags, Fiscal Revenue and Inflationary Financing", IMF Working paper.
Fortin Bernard & Guy Lacroix & Marie-Claire Villeval (2004), "Tax Evasion and social Interactions", CIRANO Working Papers, Journal of Public Economics.
مطالعات اقتصاد اسلامی
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15
آبان 1394
صفحه 7-26