مطالعات اقتصاد اسلامی

نظریه بازتاب پذیری سوروس از منظر روش‌ شناسی اقتصادی: نقد نظریه ابطال‌ پذیری پوپر با تأکید بر تفاوت علوم اقتصادی و تجربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی(ره)

چکیده

این مقاله، نخستین کوشش در مطالعات اقتصادی به زبان فارسی در تحلیل نظریه بازتاب‌پذیری سوروس از منظر روش‌شناسی اقتصادی است. در این مقاله، تفاوت‌های اساسی بین علوم اقتصادی و تجربی از منظر مقایسه تطبیقی این نظریه با رویکردهای اقتصاد متعارف بررسی شده است. نظریه بازتاب‌پذیری ریشه در مدل ابطال‌پذیری پوپر دارد اما در عین حال کاربرد ابطال‌پذیری را در تحلیل‌های اقتصادی به شدت نقد می‌کند. بازتاب‌پذیری در تحلیل‌های اقتصادی منجر به الگویی یکتا و غیرقابل بازگشت می‌شود و لذا رفتار اقتصادی را تحت شمول قواعد ثابت و تغییرناپذیر قرار نمی‌دهد. این امر با رفتار فعالان اقتصادی در اقتصاد متعارف تفاوت اساسی دارد زیرا که فعالان در اقتصاد متعارف به مشاهده‌کنندگانی تقلیل یافته‌اند که صرفاً به بررسی هزینه- فایده تصمیمات خویش بر اساس ارزیابی‌های عقلایی از بازار می‌پردازند. علی‌رغم کم‌توجهی اقتصاددانان به نظریه بازتاب‌پذیری، بر این نکته تأکید شده است که تلاش‌های سوروس به عنوان بزرگترین سفته‌باز تاریخ و ثروتمندترین معامله‌گر بازارهای مالی در نگارش چندین مجلد کتاب در تحلیل و نقد نظام اقتصاد سرمایه‌داری به ویژه از منظر کاستی‌های موجود در روش‌شناسی، می‌تواند جهت‌گیری‌های جدیدی را در نقد نظام اقتصاد سرمایه‌داری موجب شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Soros Reflexivity Theory From Economic Methodological Point of View: A Critical Analysis of Popper’s Falsification Theory with an Emphasis on the Difference between Economic and Physical Sciences

نویسنده [English]

  • Atefeh Taklif

Assistant Professor, Faculty of Economics, Allameh Tabataba`i Universirty

چکیده [English]

This paper is the first attempt in economic literature in Iran toward the analysis of Soros Reflexivity theory from an economic methodological point of view. In this paper, the basic differences between economic and physical sciences are examined using a comparison between this theory and the prevailing approach in the mainstream economics. Reflexivity theory is based upon Popper’s falsification model, and at the same time criticizes strongly its application in economic analysis. Reflexivity in economic analysis leads to a unique and irreversible model, hence does not render economic behavior to fixed and rigid schemes. This is in sharp contrast to the behavior of economic agents in mainstream economics, which are reduced nearly to observers dealing with cost-benefit analysis of their decisions based on rational evaluations of markets. Despite the impassive attitude of economists in general to the reflexivity theory, this paper underlines the fact that Soros’s attempts, as the greatest speculator in the history and the most prosperous trader in financial markets, in writing a number of books in criticizing capitalism especially with regard to its methodological shortcomings, has produced new directions in the critical analysis of capitalism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • George Soros
  • reflexivity theory
  • economic methodology
  • Popper’s falsification
  • mainstream economics
Bershtein, B. and V. Borsevici (2002), "Theory of Reflexivity by George Soros: Attempts of Critical Analysis", Reflexive Processes and Control, Vol. 1, No. 1, pp.73-85.
Black, D. (1958), The Theory of Committee and Election, Cambridge: Cambridge University Press.
Bryant, Cristopher G. (2002), “George Soros’s Theory of Reflexivity: A Comparision with the Theories of Giddens and Beck and a Consideration of its Practical Value”, Economy and Society, Vol. 31, Issue. 1, pp.112-131.
Cross, R. and D. Strachan (1997), “On George Soros and Economic Analysis”, Kyklos, Vol. 50, No. 4, pp.561-574, November.
Downs, A. (1957), An Economic Analysis of Democracy. New York: Harper and Row.
Krugman, Paul, 1999, The Accidental Theorist and other Dispatches from the Dismal Science, New York: W. W. Norton & Company.
Kwong, C. P.(2008), “Mathematical Analysis of Soros’s Theory of Reflexivity”, Quantitative Finance, arxiv.org/pdf/0901.4447v1.pdf
Mügge, Daniel (2007), "Reflexivity in Global Finance: How Agency Matters to Market Change", GARNET Working Paper: No. 14/07, February, 30 pages.
Popper, Sir Karl Raimund (1963), Conjectures and Refutations:TheGrowth of Scientific Knowledge, London: Routledge.
Slater, R. (1996), Soros: The Life, Times and Trading Secrets of the World’s Greatest Investor, Richard D. Irwin.
Soros, G. (1987), The Alchemy of Finance: Reading the Mind of the Market, New York: John Wiley.
Id. (1994), “The Theory of Reflexivity”, Address to the MIT Department of Economics, World Economy Laboratory Conference, Washington, DC, 26 April.
Id. (1998), The Crisis of Global Capitalism: Open Society Endangered, London: Little Brown, Public Affairs.
Id. (2000), “The New Global Financial Architecture”, in W. Hutton and A. Giddend (eds), On the Edge: Living with Global Capitalism, London: Cape, pp.86-92.
Id. (2008), The Crisis of 2008 and What it Means: The New Paradigm for Financial Markets, Public Affairs.
Id. (2012), Financial Turmoil in Europe and the United States: Essays, Public Affairs.
Umpleby, Stuart (2007), "Reflexivity in Social Systems: The Theories of George Soros", System Research and Behavioral Science, Vol. 24, Issue. 5, September, pp.515-522.
مطالعات اقتصاد اسلامی
دوره 6، شماره 1 - شماره پیاپی 11
علمی- پژوهشی
آبان 1392
صفحه 7-34