نگاهی تحلیلی- تطبیقی به نظام‌های دستمزد با تأکید بر الگوی اسلامی دستمزد در سطح کلان

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)

2 کارشناس ارشد، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

دستمزد و سیستم‌های دستمزدی همواره جامعه را در طبقات مختلف آن متأثر کرده و بر مسائل کلان اقتصاد جامعه از جمله تولید و توزیع درآمد تاثیر بالایی دارد، لذا برای نیل به پیشرفت و عدالت در جامعه باید با مقایسه سیستم‌های دستمزدی مختلف، بهترین سیستم را از لحاظ کارکردهای عدالت محور و همچنین کارکردهای اصلی اقتصادی در سطح کلان، ارائه نمود. عدالت نیز همواره یکی از اصول اساسی اسلام بوده و باید همواره در شرایط مختلف زمانی و مکانی، مبانی عدالت را با استفاده از دستورات اسلامی کشف کرد. لذا ما در این تحقیق با مقایسه­ای تحلیلی بین الگوهای مختلف دستمزدی و با استفاده از بازخوانی مفهوم عدالت، به دنبال الگویی از دستمزد خواهیم بود که اولا منجر به کارکرد مناسب اقتصادی از طریق تأثیرگذاری بر متغیرهای کلیدی و کلان اقتصادی گردد؛ و ثانیا سازگاری بالایی در تطبیق با معیارهای عدالت در توزیع درآمد در سطح کلان داشته باشد. بعد از بررسی موارد بالا می­توان الگوی تولید مشارکتی را در مقایسه با سایر الگوها در دو مورد بالا موفق دانست. این الگو دارای بهره‌وری و تولید بالاتر، ایجاد یک تقاضای متوازن‌تر، بازدارندگی بالا از رکودهای اقتصادی، مطلوبیت بالاتر برای طبقه کارگر و سازگاری بالا با عدالت کلان در توزیع درآمد خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative-Analytical Study of Wage Systems: a Reflection on Islamic Model of Wage at Macro Level

نویسندگان [English]

  • Ahmad Shabani 1
  • Mohamad Mahdi Najafi Elmi 2

1 Associate Professor, Faculty of Islamic studies and economics, Imam sadiq University

2 M.A. candidate, Faculty of Islamic studies and economics, Imam Sadiq University

چکیده [English]

Wage and salary systems, always influence different classes of society, and have high impact on macro-economic issues of society, including the production and distribution of income. Therefore, should present the best system with respect to justice-oriented functions and also the main function of the macro-economic level, to achieve progress and justice in society, comparing the different wage systems. Justice is always, one of the fundamental principles of Islam, and always, by using Islamic rules, should be discovered the principles of justice in different circumstances of time and place. Therefore In this study, based on comparative study between different patterns of wage, and with revisiting the concept of justice, we will follow the pattern of wage that first, amounts to the proper functioning of the economy by influencing key macroeconomic variables; and secondly, has high compatibility at the macro level, matching indicators of equity in income distribution. The result of study indicates the model of share production can be successful in relative to other models. The characteristics of this model are as following: higher productivity and production, creating a more balanced demand, top inhibition of economic recessions, higher utility for the working class, and high consistency with macro equity in income distribution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • wage systems
  • Islamic model
  • Macro justice
  • wage
  • wage effects on economic variables
ابطحی، حسین و مهروژان، آرمن (1372)، طبقه بندی و ارزشیابی مشاغل، مدیریت حقوق و دستمزد، تهران: انتشارات صبا، چاپ اول.
ایروانی، جواد (1384)، اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ اول.
برانسون، ویلیام (1383)، تئوری و سیاست­های اقتصاد کلان، ترجمه عباس شاکری، تهران: نشر نی.
بووی، انجلا (1369)، انتخاب نظام پرداخت دستمزد در مدیریت نظام­های حقوق و دستمزد، ترجمه محمد صائبی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول.
بووی، انجلا و ترپ، ریچارد (1369)، سیاستگذاری دولت و نظام­های پرداخت در مدیریت نظام­های حقوق و دستمزد، ترجمه محمد صائبی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول.
بهشتی، جعفر (1379)، روابط صنعتی و روابط کار، تهران: انتشارات امین، چاپ اول.
توتونچیان، ایرج (1363)، تئوری تقاضا و تحلیل اقتصادی انفاق، تهران: انتشارات مرکز اطلاعات فنی ایران، چاپ اول.
چپرا، محمد (1384)، اسلام و چالش­های اقتصادی، ترجمه سید حسین میر معزی و همکاران، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
خمینی، روح اله (1361)، صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام خمینی(ره)، تهران: انتشارات شرکت سهامی چاپخانه وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول.
دعائی، حبیب اله (1381)، مدیریت منابع انسانی (نگرش کاربردی)، مشهد: انتشارات بیان هدایت نور، چاپ چهارم.
دیرباز، عسگر (1380)، «عدالت اقتصادی در کلام و سیره علی (ع)»، مجلهحوزهودانشگاه، شماره ٢٧، صص136-163.
رابرتسون، جیمز (1378)، آینده کار، ترجمه مهدی الوانی و حسن دانایی فرد، تهران: نشر نی، چاپ اول.
رستمی، محمد زمان (1384)، «بررسی نظری تئوری­های مزد- بهره وری نیروی انسانی از منظر اسلام»، رساله دکترای علوم اقتصادی (گرایش اقتصاد توسعه)، تهران: دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
زارعی متین، حسن (1386)، مدیریت منابع انسانی، قم: مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، چاپ دوم.
زاهدی، شمس السادات (1377)، روابط صنعتی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ پنجم.
ژید، شارل؛ ریست، شارل (1380)، تاریخ عقاید اقتصادی از فیزیوکرات­ها تا استوارت میل، ترجمه کریم سنجابی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم، جلد اول.
سبحانی، حسن (1372)، اقتصاد کار و نیروی انسانی، قم: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی در دانشگاه­ها (سمت)، چاپ اول.
شاکری، عباس و مالکی، امین (1388)، «تحول، در اندیشه توزیع درآمد در قرن بیستم (حرکت از توزیع تابعی به توزیع مقداری درآمد)»، پژوهشنامه اقتصادی، سال نهم، شماره چهارم، صص.
شکیبا مقدم، محمد (1382)، روابط کار در سازمان، تهران: انتشارات میر، چاپ اول.
صدر، محمد باقر (1350)، اقتصاد ما یا بررسی­هایی درباره مکتب اقتصادی اسلام، ترجمه محمد کاظم بجنوردی، تهران: انتشارات برهان موسسه انتشارات اسلامی، چاپ اول، جلد اول.
طوسی، محمد علی (1372)، مشارکت (در مدیریت و مالکیت)، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ دوم.
ظهوری، قاسم (1378)، روابط کار، نظریه­ها و فرایندها، تهران: انتشارات میر، چاپ اول.
عیوضلو، حسین (1371)، «توزیع کارکردی، نظریه­ای در روش اسلامی توزیع درآمد بین عوامل تولید»، مجله پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع)، شماره ٣.
همو (1384)، عدالت و کارایی در تطبیق با نظام اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول.
فروزنده، لطف اله (1387)، «پرداخت یارانه به جای افزایش حقوق و دستمزد»، نشریه صدای عدالت.
کمالی، حسین (1380)، اقتصاد سیاسی روابط کار در ایران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، چاپ اول.
گمبل، آ. و والتون، پ. (1358)، سرمایه داری در بحران، ترجمه محمد رضا سوداگر، بی­جا: بی­نا.
لاپتون، تام (1369)، زمینه­های اجتماعی کار در مدیریت نظام­های حقوق و دستمزد، ترجمه محمد صائبی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول.
مزاروش، ایستوان (1382)، فراسوی سرمایه، بحران ساختاری نظام سرمایه، ترجمه مرتضی محیط، تهران: انتشارات اختران، چاپ اول.
مکارم شیرازی، ناصر (1360)، خطوط اصلی اقتصاد اسلامی، جلد اول، قم: انتشارات مطبوعاتی هدف.
موسویان، عباس (1381)، «آثار اقتصادی جایگزینی نظام مشارکت به جای نظام بهره»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال دوم، شماره پنجم، صص59-86.
میرسپاسی، ناصر (1380)، مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار، تهران: انتشارات میر، چاپ نوزدهم.
ناویلسون، فیو (1369)، پرداخت­های تشویقی (اضافی) بر اساس عملکرد سازمان در مدیریت نظام­های حقوق و دستمزد، ترجمه محمد صائبی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول.
نجفی علمی، محمد مهدی (1390)، «تحلیل مبانی اسلامی الگوی تولید مشارکتی و اثر آن در حل رکود تورمی اقتصاد ایران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع).
نیکنام، احمد (1383)، «حقوق و دستمزد مناسب کارایی را افزایش می­دهد»، نشریه جهان اقتصاد.
ویتزمن، مارتین (1368)، اقتصاد شراکتی (مهار رکود تورمی)، ترجمه علی یاسری، تهران: انتشارات پدیده، چاپ اول.
Gottfries, Nils and Sjoström, Tomas (1995), "Profit Sharing, Employment Efficiency and Wage Stability", Scandinavian Journal of Economics, Vol. 97, No. 2 , pp.281-294.
Kruse, Douglas (1991), "Profit-Sharing and Employment Variability: Microeconomic Evidence on the Weitzman Theory", Cornell University, School of Industrial & Labor Relations, Industrial and Labor Relations Review, Vol. 44, No. 3.