بایسته‌های نظام مالی اسلامی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)

2 دانشجوی دکترای مدیریت مالی، دانشکده مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)

چکیده

تبیین و تدوین جایگاه نظام مالی اسلامی از منظر مبانی و فرآیندهای عملیاتی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت به منزله یک گام جهشی و روبه‌جلو در مسیر تعالی کشور به شمار می‌رود. علم مالی اسلامی را می‌توان به عنوان مدل‌های اجرایی اقتصاد اسلامی در سه حوزه‌‌ کارکردی ابزارها، بازارها و نهادهای مالی اسلامی تعریف کرد. پیاده‌سازی صحیح و دقیق نظام مالی اسلامی در کشور، متضمن بررسی محورهای بنیادین اقتصادی و مالی است که هدف نهایی پیشرفت پایدار در نظام اقتصادی است. بنا به قول شهید محمد باقر صدر(ره)، مدل‌های اقتصادی و مالی اسلامی در مرحله تکوین قراردارند و این درحالی است که مبانی و چارچوب تدوین یافته مکتب (زیربنا) و این مدل‌ها (روبنا) نظام اقتصاد اسلامی هستند. با عنایت به ماهیت اکتشافی ابعاد مالی اسلامی در وهله اول باید جایگاه نظام مالی اسلامی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ابعاد اکتشافی طراحی و تدوین شود.
این مقاله فراهم‌کننده تأملی در چیستی جایگاه نظام مالی اسلامی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت است تا یک نقشه مبتنی بر اندیشه‌های اسلامی و الگوهای بومی ارائه دهد. لذا در این مقاله، لزوم عطف توجه به نقش و جایگاه نظام مالی اسلامی در الگوی پیشرفت جمهوری اسلامی ایران از مسیر تبیین اصول، هنجارها، اهداف و مشخصه‌های کارکردی حاکم بر نظام مالی اسلامی تبیین می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Islamic Financial System Necessitous in Islamic-Iranian Progress Model

نویسندگان [English]

  • Mahdi Sadeghi Shahdani 1
  • Hossein Mohseni 2

1 Associate Professor, Faculty of Islamic studies and economics, Imam sadiq University

2 Ph.D. Candidate in finance, Faculty of economics, allameh tabataba'i university

چکیده [English]

The place of Islamic financial system’s design and codification in terms of the principles and operational process in Islamic-Iranian progress model is an excellence path for development of our country. Islamic finance can noble Islamic economic models in three functional dimensions include financial instruments, markets and institutions. Accurate execution of Islamic financial system requires evaluation of basic aspects of Islamic economics/ finance in order to lead to stability progress. Bagher Sadr (Rhmth) argues Islamic economics and finance models are in genesis stage whereas, school developed foundations and frameworks (infrastructure) and models (superstructure) in Islamic economic system. Considering the exploratory nature of Islamic finance, the place of Islamic finance in mentioned model should be designed.
This paper determine the role of Islamic finance in Islamic-Iranian progress model and strives to present a roadmap based on Islamic thoughts and local area patterns. Thus it focuses on the role of Islamic finance in the model by explanation of principles, norms, goals and functional parameters governing Islamic financial system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic financial system
  • Islamic Economics
  • Islamic-Iranian progress model
قرآن کریم
تمیمی آمدی، محمد (550 ق.)، غرر الحکم و درر الکلم، جلد اول، قم: انتشارات دفتر تبلیغات.
رضایی، مجید (1383)، «جایگاه نهاد دولت در عرصه اقتصاد»، ‌فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 14، تابستان 1383، صص37-62.
شیخ طوسی (1422ق.)، تهذیب الاحکام، تصحیح علی اکبر غفاری، جلد سوم، نشر صدوق.
صالح آبادی، علی (1385)، بازارهای مالی اسلامی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
قحف، منذر(1381)، «نقش اقتصادی دولت در اسلام»، محمدتقی گیلک حکیم‌آبادی، در مجموعه مقالات نقش دولت در اقتصاد به کوشش فراهانی‌فرد، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
کارنیک، اجیت (1379)، «نظریه‌های دخالت دولت»، ترجمه محمد‌‌زمان رستمی، فصلنامه حوزه ودانشگاه، شماره 23.
کلینی، محمدبن یعقوب (1363)، کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ پنجم.
مجلسی، محمد باقر (1374)، بحار الانوار، تهران: المکتبة الاسلامیة، چاپ سوم.
مراغه‌اى، میرفتاح (1297ق.). عناوین الاصول، جلد دوم، تبریز: چاپ سنگى.
موسوی خمینی، سید روح اله (1378)، صحیفه نور، جلد دهم، تهران: مرکز نشر آثار امام خمینی(ره)، چاپ اول.
موسویان، سیدعباس (1390)، ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
میرمعزی، سید حسین (1388)، نظام اقتصاد اسلامی (مبانی، اهداف و اصول راهبردی و اخلاق)، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
نجفی، شیخ محمد حسن (1365)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد دوم، تهران: دارالکتب الاسلامیۀ، چاپ دوم.
نجفی، مهدی (1383)، تجربه بازارهای مالی اسلامی در مالزی، تهران: مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق(ع).
نوری طبرسی، میرزاحسین (1409ق.)، مستدرک الوسائل، جلد سیزدهم، قم: بی‌نا.
وایسر، هانس (1390)، مدیریت مالی اسلامی (اصول و کارکردها)، ترجمه مهدی صادقی شاهدانی و حسین محسنی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
یوسفی، احمد علی (1387)، نظام اقتصاد علوی (مبانی، اهداف و اصول راهبردی)، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
Ahmed, Ausaf (1993), Contemporary Practices of Islamic Financing Techniques, Jeddah: IDB, IRTI Press.
Chapra, M. Umer and Ahmed, Habib (2002), Corporate Governance in Islamic Financial Institutions, Jeddah: Islamic Development Bank.
Faruqi, Muhammad (1996), Islamic Banking and Investment: Challenge and Opportunity, Columbia: Columbia University Press.
Iqbal, Munawar and Llewellyn, David (2002), Islamic Banking and Finance: New Perspectives in Profit Sharing and Risk, London: Edward Elgar Press.
Mirakhor, Abbas (1995), "Theory of an Islamic Financial System", in Encyclopaedia of Islamic Banking, London: Institute of Islamic Banking and Finance.
Shanmugam, Bala and Zahari, Zaha Rina (2007), A premier on Islamic finance, USA: CFA institute Press.