مطالعات اقتصاد اسلامی
بازاریابی شبکه‌ای و فعالیت شرکت‌های هرمی از دیدگاه فقهی-اقتصادی
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)
2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)
3 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)
4 دانشجوی دکترای رشته اقتصاد، دانشگاه امام صادق (ع) و پژوهشگر گروه بانکداری اسلامی، پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی ج.ا.ا.
چکیده
این تحقیق تلاش می‌کند تا ضمن بررسی تاریخچه و تبیین و علت به وجود آمدن شرکت‌های هرمی، به بررسی و تحلیل اقتصادی و فقهی این دسته از فعالیت‌های اقتصادی پرداخته و حکم درآمدزایی از این طرق را استخراج نماید. تحلیل‌های ارائه شده در این تحقیق که با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی ارائه استخراج گشته‌اند، نشان می‌دهد که شرکت‌های هرمی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از: شرکت‌های هرمی سالم و شرکت‌های هرمی ناسالم که می‌توان نام آن را دسیسه هرمی گذارد. هدف شرکت‌های هرمی سالم، که فعالیت‌شان مختص به بازاریابی در فروش کالاهاست، سوددهی می‌باشد که در نهایت به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کند؛ در حالی هدف شرکت‌های دسیسه هرمی، تنها جابه جایی پول و خلق فرصت سوددهی از این جابجایی است. به نظر می‌رسد این نوع فعالیت اقتصادی، مشکلات اقتصادی زیادی برای کشورها ایجاد می‌نمایند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد می‌توان ضمن بررسی فقهی فعالیت شرکت‌های هرمی نشان داد که این دسته از فعالیت‌ها با قواعد مختلف فقهی در تعارض‌اند. از جمله: مشخص نبودن عنوان عقد، وجود غرور (و فریب) و بروز ضرر. همچنین عنوان کلی «أکل مال به باطل»، شامل این نوع شرکت‌ها می‌شود و لذا به لحاظ شرعی نمی‌توان این نوع درآمدی‌زایی را مشروع دانست.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Network Marketing and Pyramid Companies’ Activities From the Fighi- Economic Point of View
نویسندگان [English]
- Golamreza Mesbahimogadam 1
- Ehsan Agajani Memar 2
- Mohammad Azimzade Arani 3
- Hossein Meisami 4
1
2
3
4
چکیده [English]
This paper tries to explain the history and causes of creation of pyramid companies
and also to analyze these activities from the Fighi-economic point of view. The
legitimacy of Income generation from such activities is examined in addition.
Analyses presented in this study, using the analytic-descriptive methodology, show
that the pyramidal firms are divided into two categories: healthy and unhealthy
pyramid companies. Unhealthy pyramid is named “Pyramid Scheme”. The target of
healthy pyramid companies, which have dedicated their work to marketing, is
profitability which ultimately contributes to economic growth, while the Pyramid
Scheme companies just move money and create opportunities to make profit from
this movement. It seems that this type of economic activities create economic
problems for the countries. In addition, it seems that it would be possible to evaluate
the pyramid activities from the Fighi point of view and shows that they are in
controversy with different Fighi rules. For example: the ambiguity of the nature and
name of the contract, the availability of fraud and the damage presence. In addition,
it seems that the general topic “gaining from invalid activities” includes such
activities. So, it is not accepted to make money out of such activities from the
Islamic perspective.
کلیدواژه‌ها [English]
- the pyramid companies
- Pyramid Scheme
- gaining from invalid activities
- no damage rule
- no fraud rule
)