ظهور نظام حقوقی اسلام و تأثیر آن بر هزینه¬های انعقاد قرارداد در شبه جزیره عربستان (مقدمه¬ای بر تحلیل اقتصادی تاریخ فقه)

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم اقتصادی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

چکیده

وجود یک نظام حقوقی مشخص که حقوق مالکیت و حقوق قراردادها را به خوبی تعریف نماید می­تواند نقش مهمی در کاهش هزینه­های انعقاد قرارداد داشته باشد. شمال شبه جزیره عربستان در روزگار پیش از ظهور اسلام فاقد قانون مالکیت و قانون قراردادها و در نتیجه یک نظام حقوقی مشخص بود و همین امر هزینه­های انعقاد قرارداد را در وضعیت نامساعدی قرار می­داد. هجرت پیامبر(ص) به مدینه زمینه­های مناسبی را برای معرفی آموزه­های حقوقی اسلام ایجاد کرد. البته این سؤال مطرح است که با توجه به منع کتابت حدیث و مکتوب نشدن تعالیم حقوقی اسلام در سده اول هجری، آیا مجموعه تعالیم حقوقی اسلام می­توانست نقش یک نظام حقوقی را در کاهش هزینه­های انعقاد قرارداد ایفا نماید. چنانکه در پاسخ نشان خواهیم داد مکتوب بودن آیات الاحکام و نیز حضور کبار و صغار صحابه که خود مستقیماً و یا با یک واسطه از تعالیم حقوقی اسلام آگاهی یافته بودند و نیز نقش آنان در اداره دادگاه­ها می­توانست تا حدود زیادی خلأ مذکور را پر نماید. به علاوه تعالیم مذکور گستره وسیعی از مسائل حقوقی به ویژه مسائل مرتبط با حقوق مالکیت و حقوق قراردادها را در بر می­گرفت. بدین ترتیب با توجه به مجموعه شواهد و مدارک تاریخی و فقهی می­توانیم این فرضیه را که «اسلام نظام حقوقی مشخصی را طراحی و معرفی نکرده بود» رد نماییم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Emergence of the Islamic Legal System and its Impacts on the Contracting Costs in the Arabian Peninsula (An Introduction to Economic Analysis of the History of Islamic Jurisprudence)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Sharifzadeh 1
  • Elyas Naderan 2

1

2

چکیده [English]

The existence of a specific legal system, which precisely defines property rights and
contract rights, can play an important role in reducing the Contracting Costs. Before
the advent of Islam, Northern Arabian Peninsula lacked the Property and Contract
Laws and, consequently, a specific legal system. Thus, the contracting costs in that
era were high. The migration of the Prophet Mohammad (PBUH) to the Medina
created a suitable environment for the introduction of the Islamic legal doctrine.
However, the question is: whether the Islamic legal teachings could play the role of
a specific legal system in reducing contracting costs despite the prohibition of
writing
hadith
and consequently the verbal status of the Islamic legal teachings in
the first century AH. However, we should not forget that in this century the legal
 
verses of the Holy Quran were written and many of the senior and junior
 
Companions (
 
 
Sahabah
) were alive and have determining role in managing Islamic
courts, the facts that prevented a legal gap in the first century AH. Islamic legal
 
teachings contain a wide range of legal issues, especially issues related to property
 
rights and Contract rights. So by relying on the vast historical and jurisprudential
 
evidence we can reject the hypothesis that “Islam did not design and introduce a
 
specific legal system”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • law and economics
  • Transaction Costs
  • Islamic Jurisprudence and Law
  • Arabian Peninsula
  • history of Islamic Jurisprudence and Jurists