مطالعات اقتصاد اسلامی
حساب سرمایه‌گذاری ویژه راهکاری برای سود ثابت
نویسنده
کارشناس پژوهشی گروه پژوهشی بیمه‌های اموال و مسئولیت، پژوهشکده بیمه (وابسته به بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران)
چکیده
مدیریت انگیزه سپرده‌گذاران از اساسی‌ترین مسائلی است که ارتباط مستقیمی با سود و عملکرد بانک‌ها دارد. در بانکداری متعارف سپرده‌گذاران در ازای سپردهگذاری خود در بانک فارغ از نوع و محل سرمایه‌گذاری و یا مصرف سپرده‌هایشان سود ثابتی دریافت می‌کنند. از آنجا که این سود ثابت و از پیش تعیین شده از مصادیق ربا است، و با توجه به حرمت قطعی ربا، این مکانیسم در بانکداری بدون ربا قابل اجرا نیست. از اینرو بانکداری بدون ربا برای جلب انگیزه و مشارکت سپرده‌گذاران، بخشی از سود حاصل از عملیات سرمایه‌گذاری را با آنها تسهیم می‌کند. همواره این نگرانی ابراز شده‌است که با توجه به اینکه مشتریان بانک‌ها عموماً افراد ریسک‌گریز هستند و هدفشان از سپردهگذاری در بانک به دست آوردن یک عائدی ثابت و بدون ریسک و مخاطره است و با توجه به ماهیت فعالیت‌های بانکداری اسلامی که باعث می‌شود سود بانک‌ها و به تبع آن سود سپرده‌گذاران، متغیر و مرتبط با تحولات آتی بنگاه‌های طرف قرارداد و کل اقتصاد باشد، تحریم نرخ از پیش تعیین شده باعث کاهش مشارکت سپرده‌گذاران در بانک‌های اسلامی شود. راهکاری که بانک‌های اسلامی در ایران برای حل این مسئله و خلاصی از بحران انگیزه در سپرده‌گذاران به کارگرفته‌اند، «سود علی‌الحساب» است که به نظر برخی محققین بانکداری اسلامی شبهه ربوی بودن عملیات بانکی را به دنبال دارد. دراین مقاله ضمن بررسی سود علی‌الحساب، با استفاده از حساب سرمایه‌گذاری ویژه، راهکاری ارائه شده است که در آن ضمن فراهم بودن ارائه سود قطعی و از پیش تعیین شده، مشکلات سود علی‌الحساب مرتفع گردیده‌است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Special Investment Account in Islamic Banking System: a Solution for Fixed Profit Rate
نویسنده [English]
- Sajad Seiflu
چکیده [English]
The management of the incentive structure of depositors is one the fundamental
things that directly affects the banks activities and their profit. In the traditional
banking system, depositors do receive a fixed interest rate; regardless of the profit
that the bank earns from their funds. Considering the fact that this fixed interest rate
is Riba and hence not permissible, this approach is not applicable for Islamic banks.
So Islamic banks do share the depositors in the profits that they earn to motivate
depositors incentives. However, there has always been a concern that because bank
depositors are mostly risk-avoider and their aim is to get fixed return on their
deposits and because of the fact that according to the nature of Islamic banking, the
profit of the Islamic banks and hence the depositors is not a fixed and predetermined
one and depends on the real sector of the economy, the incentive of the Islamic
banks depositors will be damaged. The solution used in Iranian Islamic banks to
solve this problem is to pay \"ALALHESAB\" fixed rate of profit to the depositor.
But, this solution has been questioned by many researchers and accused of being
Riba. This paper tries to provide a new way for solving this problem. The idea is to
provide Special investment account in Islamic banking system. This account can pay
fixed returns to depositors and simultaneously does not face the problems of
ALALHESAB fixed rate of profit.
کلیدواژه‌ها [English]
- interest-free banking
- specific investment accounts
- fixed income specific investment accounts
)