نقش دولت درتعیین قیمت کالاها و خدمات در نظام اقتصادی اسلام

نویسنده

دانشجوی دکترای اقتصاد و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان

چکیده

انسان به مقتضای فطرت خود اجتماعی است. تعدد نیازهای انسان و محدودیت­های توانمندی او در تأمین نیازهایش، او را به سوی مبادله و معامله می­کشاند تا مازاد محصول تولید خود را با مازاد محصولات دیگران معاوضه کرده و نیازهای خود را برطرف نماید. در این میان برابری ارزش کالاهای مبادله شده تضمین کننده عدل و انصاف است. اکنون که اکثر معاملات پولی است و کالا با پول معاوضه می­شود، این ابهام وجود دارد که هرگاه در جامعه اسلامی قیمت کالاها و خدمات افزایش یابد و قدرت خرید مردم به خصوص حقوق بگیران کاهش پیدا کند، حکومت اسلامی و دولت چه وظیفه­ای برای مقابله با این وضعیت دارد؟ آیا دولت می­تواند برای کالاها و خدمات قیمت تعیین کند و بر آن نظارت و کنترل نماید؟ آیا نصیحت و تذکر و بطور  کلی امر به معروف و نهی از منکر کافی است؟
 روش تحقیق دراین مقاله اسنادی بوده و از منطق قیاسی بهره­برداری شده است. در ارائه این مقاله از مدارک و منابع اصیل اسلامی شامل آیات و روایات و نیز تفاسیر معتبر استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد حاکم اسلامی نباید مستقیماً در تعیین قیمت­ها کالاها و خدمات دخالت کند، بلکه باید اجازه دهد فراوانی و کمیابی نسبی کالاها و شرایط فصلی و دیگر عوامل قیمت­ها را آزادانه معین کند ولی در صورت بروز شرایط غیر عادی که افزایش قیمت­ها موجب ظلم و اجحاف به مردم می­شود برای رفع ظلم در بازار دخالت کرده و قیمت­گذاری کند. در حالت عادی و معمول نیز ارشاد حاکم اسلامی یا نماینده ایشان در توجه دادن مردم به وظایف اخلاقی و شرعی آنان و نیز امر به معروف و نهی از منکر می­تواند در تضمین عادلانه بودن قیمت­ها موثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Government in Determining the Price of Goods and Services in the Economic System of Islam

نویسنده [English]

  • Mohsen Tarafdar

چکیده [English]

Man has a social existence. His different needs and abilities limitation lead him to
exchange in order to provide his needs. For this purpose, he exchanges his
production surplus with other’s production surplus. In this case, the equal value of
traded goods is to ensure justice. Today, the most transactions are paid with money.
However, these questions come to existence when the price of goods and services
increase and the purchasing power of payrolls decline in Islamic community: What
will be the duty of government dealing with this situation? Can the government set
prices for goods and services and monitor or control them? Will advising people to
forbid the vices and to promote the virtues be enough?
In this paper, the methodology is based on the documents and deductive reasoning,
using original Islamic resources, such as
Quranic
verses and interpretations and also
Imams’
 
 
Hadiths
. This paper shows that Islamic governor should not intervene in
pricing goods and services and the relative abundance and scarcity of goods and
 
services, seasonal conditions and other factors determine prices freely. In the case of
 
abnormal conditions, when the increase in the prices is led to people’s suffering,
 
government should intervene in market affaires and pricing in order to prevent
 
injustice to people. In a normal condition, the Islamic governor’s or his
 
representative’s guidance to people to pay attention to their religious and ethical
 
duties can be effective in ensuring the fairness of prices.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inflation
  • market
  • prices
  • Islamic government
  • goods and services
  • Exchange
  • supervision