The Effective Aspects of Quran's Culture on The Economy
Document Type : Research Paper
Authors
1 Researcher of Jehad University and Ph.D. in Quran and Hadith Sciences of Nahj-Olbaghah Research Center
2 Professor of The Quran and Hadith Department, University of Tehran
Abstract
Culture and economy have various interactions and links with each other; The outcome of one of these links generates a specific culture called economic culture that is focused on economic perspectives, attitudes and behaviors of mankind. This culture faces two serious harm in Iran; First, we are witnessing a sort of crisis in our understanding of issues like job, production, consumption and ethics. This may have stemmed from the second harm i.e. conflict of principles of modernity with that of Iranian-Islamic tradition. One approach to address this is to resort to an economic culture emanated from the teachings of the Holy Quran as a divine and efficient model in accordance with the country's culture. In this paper after examining the relationship between culture and economy, effective aspects of Quranic culture are explained at three levels of economic vision, attitudes and actions. In the end, instances of economic culture in the Qur'an are presented.
Keywords
قرآن
نهج‌البلاغه (1393)، گردآورنده: شریف رضی، محمد بن حسین، ترجمه عبدالحمید آیتی، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
آشوری، داریوش(1352)، تعریف و مفهوم فرهنگ، تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا.
احمدی، حسن (۱۳۷۰)، روش برنامه‌ریزی در بخش فرهنگ، تهران: سازمان برنامه‌وبودجه.
اعتصامی، منصور(1381)، «مفهوم تجارت»، مجموعه مقالات فارسی دومین مجمع بررسی‌های اقتصادی اسلامی، ویراستار: محمد واعظ‌زاده خراسانی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول.
اَلْوی، جیمز (1381)، «تاریخچه‌ای از علم اقتصاد در جایگاه علمی اخلاقی»، ترجمه علی نعمتی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 19.
امینی، ابراهیم(1384)، آشنایی با اسلام، قم: مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ایروانی، جواد(1383)، «اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث»، الهیات و حقوق، زمستان، شماره 14.
بابایی طلاتپه، محمدباقر (1390)، مهندسی مدیریت در فرهنگ علوی، تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین ()، چاپ دوم.
بار، ریمون (1375)، اقتصاد سیاسی، ترجمه منوچهر فرهنگ، تهران: انتشارات صداوسیمای جمهوری اسلامی.
ﺑﺮادران حقیر، ﻣﺮﻳﻢ، دﻳﺎﻟﻤﻪ، نیکو (1389)، «ﻣﻔﻬﻮم رﺷﺪ و توسعه انسانی در دﻳﺪﮔﺎه اﺳﻼم و ﻏﺮب»، پژوهش‌های ﻋﻠﻢ و دﻳﻦ، تهران: ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم انسانی و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت فرهنگی، ﺳﺎل اول، ﺷﻤﺎره دوم، پاییز و زﻣﺴﺘﺎن.
پراودفوت، وین (1383)، تجربه دینی، ترجمه عباس یزدانی، تهران: انتشارات طه، چاپ دوم.
پیغامی، عادل (1392)، ارتباط فرهنگ و اقتصاد، جزوه مطالعاتی در وبگاه قرارگاه شهید باقری، نشانی اینترنتی: http://q-b.ir
تراسبی، دیوید (1385)، اقتصاد و فرهنگ، ترجمه کاظم فرهادی، تهران: نشر نی.
رستم‌نژاد، مهدی؛ حسینی کوهساری، سید مفید (1390)، «اعجاز اقتصادی قرآن کریم»، مجله قرآن و علم، بهار و تابستان، شماره 8.
حرالعاملی، محمد بن الحسن (1412ق)، وسائل الشیعه، 30 جلدی، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاءالتراث.
حسینی، سیدرضا (1381)، الگوی تخصیصی درآمد و نظریه رفتار مصرفکننده مسلمان، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
خادمیان، طلیعه (1390)، سبک زندگی و مصرف فرهنگی، تهران: انتشارات جهان کتاب.
خسروپناه، عبدالحسین (1391)، «رابطه دین و اخلاق در قرآن»، مجله اخلاق وحیانی، سال اول، شماره 1.
خلیلیان، محمد جمال (1381)، فرهنگ اسلامی توسعه اقتصاد، قم: مؤسسه امام خمینی.
رجائی، سیدمحمدکاظم(1382)، معجم موضوعی آیات اقتصادی قرآن، قم: مؤسسه امام خمینی، چاپ اوّل.
رضایی، عبدالعلی (1382)، «اقتصاد فرهنگ»، مجله بیناب، دی 1382، شماره 3 و 4، از 110 تا 119.
رودینسون، ماکسیم (1358)، اسلام و سرمایه‌داری، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
زرقاء، محمد انس (۱۳۷۴)، مطالعاتی در اقتصاد اسلامی، گردآوری: احمد خورشید، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
سبحانی، حسن(1374)، سیاست‌های تعادل اقتصادی، تهران: موسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران.
ستاری‌فر، محمد(1374)، درآمدی بر سرمایه و توسعه، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
شهید صدر، سیدمحمد باقر(1375)، اقتصادنا، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول.
صالح‌نیا، نرگس؛ دهنوی، جلال؛ حق‌نژاد، امین (1389)، «نقش فرهنگ در توسعه اقتصادی»، مهندسی فرهنگی، مرداد و شهریور، شماره 43 و 44.
عالمی، محمدعیسی (1385)، «مؤلفه‌های فرهنگ سنتی، مدرنیته‌ای و دینی»، مجموعه مقالات همایش ملی مهندسی فرهنگی، منتشر در وب‌سایت شورای انقلاب فرهنگی به نشانی اینترنتی: http://mh.farhangoelm.ir/Articles.
عسکری، محمدمهدی (1394)، «خط‌مشی و اهداف انتشار دو فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی»، مطالعات اقتصاد اسلامی، بهار و تابستان، شماره 14.
عظیمی، حسین (1371)، مدارهای توسعه‌نیافتگی در ایران، تهران: نشر نی.
قرائتی، محسن(1383)، تفسیر نور، چاپ یازدهم، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قره‌باغیان، مرتضی(1385)، فرهنگ اقتصاد و بازرگانی، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ دوم.
قدیری اصلی، باقر(1368)، سیر اندیشه اقتصادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هشتم.
طالبان، محمدرضا(1390)، «برازش تجربی مدل‌های مفهومی ساختاری از دینداری»، راهبرد فرهنگ، شماره دوازدهم و سیزدهم، زمستان و بهار.
طباطبایی، سیدمحمد حسین (1354)، بررسی‌های اسلامی، به کوشش سیدهادی خسروشاهی، قم: انتشارات دارالتبلیغ اسلامی.
طاسکوه، علی (1387)، گفتمان میان‌رشته‌ای دانش، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ چهارم.
کوئن، بروس(1381)، درآمدی به جامعه‌شناسی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر توتیا، چاپ سیزدهم.
گنجی، محمد؛ امین، حیدریان (1393)، «سرمایه فرهنگی و اقتصادِ فرهنگ»، فصلنامه راهبرد، سال بیست و سوم، شماره 72.
لوئی بدن (1343)، تاریخ عقاید اقتصادی، ترجمه هوشنگ نهاوندی، تهران: مروارید، چاپ دوم.
لیپی، ریچارد جی؛ هاربری، کالین (1378)، اصول علم اقتصاد 1، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
متوسلی، محمود (1392)، توسعه اقتصادی، تهران: انتشارات سمت، چاپ ششم.
مصباح یزدی، محمدتقی(1382)، آموزش عقاید، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ هفتم.
مطهری، مرتضی (1381)، کلیات علوم اسلامی: کلام، عرفان، حکمت عملی، تهران: انتشارات صدرا، چاپ بیست و ششم.
مطهری، مرتضی (1383)، سیری در نهج‌البلاغه، تهران: انتشارات صدرا.
مرادی، محمدعلی (1393)، «از علوم اقتصادی تا اقتصاد فرهنگی»، مجله سوره، 80-81، شماره هجدهم.
معیدفر، سعید (1377)، بررسی میزان اخلاق کار و عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر آن، تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، چاپ اوّل.
مصباح، علی (1382)، «دین، عقلانیت و تحول معرفت»، معرفت فلسفی، پاییز و زمستان، 137-176.
مظاهری، حسین (1382)، کاوشی نو در اخلاق اسلامی و شئون حکمت عملی، ترجمه حمیدرضا آژیر، تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، جلد اول.
مکارم شیرازی، ناصر (1381)، اخلاق در قرآن، قم: انتشارات نسل جوان، چاپ سوم، جلد اول.
منتظر ظهور، محمود (1376)، اقتصاد خرد و کلان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ نهم.
منتظری، حسینعلی (1385)، اسلام دین فطرت، قم: نشر سایه، چاپ دوم.
موسایی، میثم (1373)، «اسلام و فرهنگ توسعه اقتصادی»، تحقیقات اقتصادی، بهار، شماره 49.
میرمعزی، سیدحسین (1386)، «موضوع علم اقتصاد اسلامی»، تحقیقات اقتصادی، زمستان، دوره 7، شماره 28، صفحه 7-35.
نگاهداری، بابک (1386)، «فرهنگ اقتصادی»، مجله مهندسی فرهنگی، دی و بهمن، شماره 14، 4-5.
نجفی، محمدحسن(1394ق)، جواهرالکلام، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ ششم.
نظرپور، محمدنقی(1389)، «گستره اثرگذاری فرهنگ اسلامی بر توسعه اقتصادی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، سال دهم، شماره 38، تابستان.
نمازی، حسین (1374)، نظام‌های اقتصادی، تهران: انتشارات شهید بهشتی، چاپ اول.
نوری، الطبرسی (1408ق)، مستدرک الوسائل، قم: موسسه آل البیت، الطبعه الثانیه.
هادوی تهرانی، مهدی (1378)، مکتب و نظام اقتصادی اسلام، قم: مؤسسه فرهنگی خانه خرد، چاپ اول.
هادوی نیا، علی اصغر (1385)، «امکان و ضرورت و جایگاه اقتصاد اسلامی با نگرشی تطبیقی بر اقتصاد کلاسیک»، مجله اقتصاد اسلامی، پائیز، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
هندرسن، جیمز. م و کوانت، ریچارد ا، (بی‌تا)، تئوری اقتصاد خرد، ترجمه: مرتضی قره‌باغیان و جمشید پژویان، بی‌جا: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
یوسفی، احمد علی (1379)، ماهیت ساختار اقتصاد اسلامی، تهران: مرکز نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
Cornwall, Marie; Stan Albrecht; Perry Cunningham; Brian Pitcher. (1986), “The Dimensions of Religiosity”: 27. (3. 226-44).
Drakopoulos, S.A. (2002), “Origins and Development of the trend Towards Value-Free Economics” Journal of the History of Economic Thought 19,2.
Ellison, C. G. , Gay, D. A. , & Glass, T. A.(1989), “Does religious commitment contribute to individual life satisfaction?”. Social forces, 68(1), 100-123.
Taylor, Walter,(1948), “A Study of Archeology”. Memoir 69, American Anthropological Association. Carbondale IL: Southern Illinois University Press.
)